Askerî Ceza Kanununda Astlık - Üstlük Münasebetlerini Zedelemeye, Amir veya Komutanlara Karşı Güven Hissini Yok Etmeye Matuf Olarak Alenen Tahkir veya Tezyif Edici Fiil ve Harekette Bulunmak Suçu (AsCK m.95/4)
The Crimes of Affront and Deriding in the Military Criminal Code (Art.95/4 of MCC) Directed Towards the Damage of Juniority - Superiority Relations, Destruction of Trust Against Superior or Commandants
Gökhan Yaşar DURAN
1930 tarihli Askerî Ceza Kanunu (AsCK)’nın Üçüncü Bap, ‘Askerî itaat ve inkıyadı bozan suçlar’ başlıklı Beşinci Faslının, 95’inci maddesinin 4’üncü fıkrasında özel bir tahkir suçu düzenlenmiştir. Madde hükmüne göre, ‘Astlık -üstlük münasebetlerini zedelemeye, amir veya komutanlara karşı güven hissini yok etmeye matuf olarak alenen tahkir veya tezyif edici fiil ve harekette bulunanların’ cezalandırılması öngörülmektedir.Makalede, bu suçun unsur ve özellikleri, benzer suçlarla karşılaştırılması, yargı kararları ve doktrindeki görüşlerle birlikte değerlendirilecektir.
Amir, Tahkir, Tezyif.
A special affront offence is regulated in Paragraph 4 of Article 95 under the Chapter Five with title “Offenses ruining military obedience and subjugate” in the Third Book of the Military Criminal Code (MCC) dated 1930. Pursuant to the provision of the article it is foreseen that ‘the ones who act with affront or deriding directed towards the damage of juniority-superiority relations, destruction of trust against superior and commandants’ would be punished.In this paper, elements and characteristics of this crime, comparison between similar offences, views in judgments and doctrine will be evaluated.
Superior, Affront, Deriding.
I. Giriş
Genel ceza kanunları, insan onurunun ve şerefinin ihlali ile ilgili eylemlerin cezalandırıldığı suç tipleri yanında, başka bir takım manevi varlıkların ve sembollerin (örneğin; milli, dini duygular, belirli organ, kişi, müessese vb. gibi) tahkir edici fiillerle ihlalini de cezalandıran suç tiplerine yer vermiştir. Doktrindeki görüşlerde, bu suçlardan insan onurunu ve şerefini koruyan suç tipleri ‘genel tahkir suçları’ olarak adlandırılırken, diğer değerleri koruyanlar ise ‘özel tahkir suçları’ olarak adlandırılmaktadır.1
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK)’nun ‘Şerefe Karşı Suçlar’ başlıklı Sekizinci Bölümünde düzenlenen hakaret suçu (m. 125-131) insanın onuruna, şerefine veya saygınlığına yönelik tahkir edici eylemlerin cezalandırıldığı genel bir tahkir suçudur.
TCK’da düzenlenen ‘Cumhurbaşkanına hakaret (TCK m.299)’, ‘Devletin egemenlik alametlerini aşağılama (TCK m.300)’, ‘Türklüğü, Cumhuriyeti, Devletin kurum ve organlarını aşağılama (TCK m.301)’2 ve ‘Yabancı devlet bayrağına karşı hakaret (TCK m.341)’ ise başka değerlerin tahkirini, tezyifini ya da aşağılanmasını cezalandıran ‘özel tahkir suçlarına’ ilişkin düzenlemelerdir.3
