Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Siyasi Kültür ile Parti İçi Demokrasi Arasındaki İlişki

The Relationship Between Political Culture and Intra-Party Democracy

Ferhat USLU, Huzeyfe KARABAY

Siyaset, devlet işlerinin düzenlenmesi ve yürütülmesi bağlamında ortaya çıkan anlayışı ifade etmektedir. Bu anlayışın uygulamadaki temel oyuncuları, kuşkusuz siyasi partilerdir. Toplumlar, yönetişim yeteneklerini siyasi partiler vasıtasıyla sergilemektedir. Siyasi partiler bu anlamda, toplumların siyasi yapısını yansıtan birer aynaları olarak kabul edilebilir. Siyasi partilerin demokrasi anlayışları, toplumdaki değişim ve gelişim süreciyle bağlantılı olarak farklılaşabilmektedir. Parti içi demokrasi de bu değişimden ve gelişimden, süregelen kültürel birikimin izlerini taşıyarak etkilenmektedir. Kültürel gelişmişlik, toplumdaki siyasi kültürün meydana getirilmesinde kendisini hissettiren bir yapıya sahiptir. Siyasi kültür, kültürel gelişmişlikle eşzamanlı yol almaktadır. Günümüzde, partiler içi demokrasinin kurumsallaştığı devletlerde siyasi kültürün, kültürel gelişmişlikle doğru orantılı olarak inkişaf gösterdiği görülmektedir. Demokrasinin, kültürün homojen dağılımı suretiyle geliştiğinden bahisle; parti içi demokrasilerin tatbikinde, siyasi kültürün ve özelikle kültürel gelişmişliğin etkileri yadsınamaz.

Kültür, Siyasi Kültür, Parti İçi Demokrasi, Siyasi Gelişmişlik, Siyasi Toplum.

Politics expresses the understanding that arises in the context of regulation and execution of state affairs. The actors of this understanding in practice are undoubtedly political parties. Societies demonstrate their governance capabilities through political parties. In this respect, parties can be considered as mirrors of societies. The conceptions of democracy of political parties differ in connection with the process of change and development in society. Intra-party democracy is also affected by this change and development by bearing the traces of ongoing cultural accumulation. Cultural development has a structure that makes itself felt in the formation of political culture in society. Political culture moves along with cultural development. Today, it is seen that in countries where democracy within the parties is at a good level, political culture develops in direct proportion to cultural development. Bet that democracy develops through the homogeneous distribution of culture; in the implementation of intra-party democracies, the effects of political culture and in particular cultural development will not be denied.

Culture, Political Culture, Intra-Party Democracy, Political Development, Political Society.

Siyasi kültür, günümüzde siyasi partiler hukuku ve parti içi demokrasi için son derece önemli bir unsurdur. Esasında parti içi demokrasinin gerçekleşmesinde hukuki unsurların etkisinin sınırlı olduğu; kavramın doğrudan toplumun siyasi kültürü ile ilgili olduğu söylenebilir.1 Demokrasi kavramıyla da doğrudan ilgili olan siyasi kültür, farklı devletlerde farklı şekillerde tezahür edebilmektedir. Onun bu özelliği, siyasi kültürün genel bir tanımının yapılmasını engellemektedir. Kuşkusuz her devlet, kendi dinamikleri ve varoluşlarının neticesi olarak farklı kültürel geçmişi barındırdığı kadar bu geçmişten de beslenmektedir. Bir devletteki siyasi partilerde, parti içi demokrasinin mevcudiyetini tespit etmek için o ülkenin siyasi kültüründe demokrasiye verilen anlamı da bilmek gerekmektedir. Günümüzde demokratik olarak nitelendirilen devletlerde siyasi kültür, demokrasinin kurumsallaşmasını sağlamanın yanında siyasi partilerin de kurumsallaşmasında önemli roller oynamaktadır. Özellikle, kültürel gelişmişlik düzeyi yüksek olan devletlerde parti içi demokrasinin daha belirgin olduğu gözlenmektedir. Toplumsal birikimle gelişen siyasi kültür, demokrasiyi; demokrasi de parti içi demokrasiyi ayakta tutmaktadır.

Bir devlette öncelikle demokrasinin istikrara kavuşması ve kurumsallaşması, bu devleti oluşturan toplumun buna elverişli bir siyasi kültürünün bulunmasıyla sıkı sıkıya ilişkilidir.2 Sönmez’in de isabetli olarak vurguladığı gibi, “Demokratik siyasal rejimle demokratik siyasal kültür arasındaki bu ilişki, parti içi demokrasi açısından da geçerlidir. Bu bağlantı, özellikle iki noktada kendisini gösterir. Öncelikle, demokratik siyasal kültüre sahip olan toplumların parti içi demokrasi olgusunu hayata geçirecek kuralları kabul etme hususunda partileri yönlendireceği belirtilmelidir. Başka bir ifade ile bir toplumun demokratik ilke ve normlara bağlılığı ne kadar fazlaysa ve seçmenler tarafından partilerin iç düzen ve işleyişlerinin demokratikliği, partilere oy verirken dikkate alınan bir ölçütse, partiler açısından da parti içi demokrasi bir o kadar önem arz eden bir ilke olarak ortaya çıkar.”3

“Siyasi Kültür ile Parti İçi Demokrasi Arasındaki İlişki” başlığını taşıyan bu çalışmamızda, öncelikle siyasi kültür ile parti içi demokrasi arasındaki ilişki ele alınacak. Daha sonra kültürel gelişmişlikle bağlantılı olarak parti içi demokrasinin siyasi kültürdeki görünümü ortaya konulacaktır. “Siyasi kültür” kavramının anlamı üzerinde durularak, siyasi kültür türleri ve ölçüleri anlatım konusu yapılacaktır. Daha sonra Türk siyasi kültüründeki gelişmelere değinilerek kültürel gelişmişlik ve parti içi demokrasi arasındaki ilişki ele alınacaktır. Son olarak da karşılaştırmalı hukukta parti içi demokrasi ve siyasi kültür konusu irdelenecektir.