Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İnsan Hakları Tazminat Komisyonu

Hüseyin BİLGİN

6384 sayılı Yasayla, AİHM’e 23.09.2012 tarihinden önce yapılan bir takım başvuruları AİHM’den önce yeniden değerlendirmek üzere İnsan Hakları Nakdi Tazminat Komisyonu Başkanlığı kurulmuştur.

Çalışmamızın konusunu Komisyonun nasıl oluşacağı, kişilerin hangi usulle bu Komisyona başvuru yapabileceği, Komisyonun ne şekilde kararlar verebileceği ve bu kararlara karşı başvuru yolları oluşturmaktadır.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, makul sürede yargılanma hakkı, Nakdi Tazminat Komisyonu Başkanlığı, Ankara Bölge İdare Mahkemesi, Müdür Turgut ve Diğerleri/Türkiye Kararı.

With the Code no.6384, the Human Rights Pecuniary Compensation Commission is established in order to reassess the applications made before 23.09.2012 to the European Court of Human Rights.

How the commission will be formed, how individuals can apply to the commission, in which way the commission will be ruling and the procedures to apply against those rulings is consisting the scope of this study.

European Court of Human Rights, Right of Being Judged in an Acceptable Time Period, Pecuniary Compensation Commission, District Administrative Court of Ankara, Müdür Turgut et al. vs. Turkey Decision.

GİRİŞ

6384 sayılı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun 09/01/2013 tarihinde TBMM'de kabul edilerek 19/01/2013 gün ve 28233 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 5. maddesi dışındaki diğer maddeleri de yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir. (5. madde ise 19.02.2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir.)

6384 sayılı Yasanın genel gerekçesinde de1 ayrıntılı olarak belirtildiği üzere, ülkemizdeki yargılama sürelerinin uzun olması ve yargılamaların makul süre içerisinde sonuçlandırılmaması nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesi2 uyarınca AİHM'ne çok sayıda başvuru yapılmakta ve bu başvurularda AİHM tarafından ülkemiz aleyhine ihlal kararları verilmektedir. Nitekim, 30 Eylül 2012 tarihi itibariyle ülkemiz aleyhine yapılan ve AİHM önünde derdest olan dava sayısı 16.8793 iken, bu davalarda 6. madde uyarınca yapılan başvuru sayısı 2012 yılı sonu itibariyle 3.800 civarındadır. Bu miktar da toplam başvuru içerisinde önemli bir oranı teşkil etmektedir. Bu nedenle ülkemiz aleyhine 1959-2012 yılları arasında 6. madde ihlali nedeniyle verilen 738 ihlal kararı vardır.4

Ülkemizde AİHM'nin de görüşü doğrultusunda insan hakları ihlallerinin iç hukukta giderilmesi amacıyla 6216 sayılı Yasayla5 Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı getirilmiş ve bu hak 23/09/2012 tarihinden itibaren kullanılmaya başlamıştır6. Bu tarihten önce kesinleşen kararlar için ise Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkı kabul edilmemiş ve bu tarihten önce kesinleşen davalar için Anayasa Mahkemesine yapılan başvurularda Anayasa Mahkemesi’nce kabul edilemezlik nedeniyle başvurular reddedilmiştir.7 Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu AİHM'nin8 16/07/2009 günlü Daneshgayeh/Türkiye kararında9 ülkemizdeki davaların makul süre içerisinde sonuçlandırmadığını ve bu konu nedeniyle başvurulacak bir yol olmadığını vurgulaması nedeniyle kabul edilen bir yoldur. Nitekim bireysel başvuru yolu getirildikten sonra AİHM Hazan Uzun/Türkiye kararında10 bu yolun tüketilmesi gereken bir iç hukuk yolu olarak kabul edilmiştir.