Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen Güveni Kötüye Kullanma ve Sahtecilik Suçları - I: Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen Güveni Kötüye Kullanma Suçu
Crime of Abuse of Trust and Fraud Regulated by Capital Market Law - I: Crime of Abuse of Trust Issued in Capital Market Law
Ali Hakan EVİK
6362 sayılı Yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nun (YSerPK) 110’ncu maddesinin başlığı “Güveni Kötüye Kullanma ve Sahtecilik” olup, burada birden fazla suç düzenlenmektedir. Bu çalışmanın konusunu da bu suçlardan YSerPK md 110/1-a’daki “Güveni Kötüye Kullanma Suçu” oluşturmaktadır. Suç; pek çok ekonomik suçta olduğu üzere “birden çok hukuki yararı koruyan (çok konulu) bir suçtur. Suç yükümlülük suçlarından olup, sadece belirli kimselerce işlenebilir. Suçun mağduru, aralarındaki sözleşme ilişkisi gereği suça konu malın zilyetliğini faile devreden ve suç teşkil eden hareketler nedeniyle güveni sarsılan kimsedir. Suçun konusunu “sermaye piyasası araçları” oluşturmaktadır. Suçun, suça konu sermaye piyasası aracının faile “kayden veya fiziken tevdi veya teslim edilmiş” olması şeklinde bir ön koşulu bulunmaktadır. Suçun hareket unsuru; “satmak, kullanmak, rehnetmek, gizlemek veya inkâr etmek”tir. Özel kastla işlenebilen suçlardandır. Hukuka aykırılık unsuru açısından bir özellik söz konusu değildir. YSerPK’da suçu etkileyen herhangi bir ağırlatıcı veya hafifletici nedene yer verilmemiştir. Teşebbüs ve suça iştirak açısından herhangi bir belirleyici özellik bulunmamakta, bu konuda genel kurallar geçerlidir.
Sermaye Piyasası, Sermaye Piyasası Kanunu, Borsa, Suç, Borsa Suçu, Güveni Kötüye Kullanma Suçu.
The title of Article 110 of the Capital Market Law No.6362 (hereinafter YSerPK) is “Crime of Misconduct and Forgery” and more than one crime is organized here. The subject of this study is “Crime of Misconduct” regulated in Capital Market Law No.6362. Crime; it is a (multi-topic) crime that protects multiple legal benefits, as in many economic offenses. The offense is a liability offense and may only be committed by certain persons. The victim of the crime is the person who has transferred the possession of the offense to the perpetrator due to the contractual relationship between them and whose confidence has been shaken due to the criminal acts. The subject of the crime “capital market instruments” are created. There is a precondition that the offense must be “registered or physically deposited or handed over” to the perpetrator of the capital market instrument subject to the offense. The motive element of the crime is; “sell, use, pledge, hide or deny”. One of the crimes that can be committed with special intent. There is no feature in terms of the element of unlawfulness. The Capital Market Law does not include any aggravating or mitigating reasons affecting the crime. There is no defining feature in terms of attempt and complicity; general rules apply in this regard.
Capital Market, Capital Market Code, Stock Market, Offence, Crime of Abuse of Trust.
Giriş
Kanun koyucu tarafından 6362 sayılı Yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nda (YSerPK) “Güveni kötüye kullanma ve sahtecilik” olarak isimlendirilen suçlar, Kanunun 110’uncu maddesinde düzenlenmiştir. Maddenin 1’nci fıkrasında “Güveni kötüye kullanma suçu” (GKK), 3’üncü fıkrasında da bu suça yönelik etkin pişmanlık halleri, 2’nci fıkrada da Türk Ceza Kanunu’ndakinden (TCK) farklı bir “sahtecilik suçu” düzenlenmiştir.
Düzenleme hakkında söyleyeceğimiz ilk şey; YSerPK md 110/1’de sadece “güveni kötüye kullanma suçunun” değil, mülga SerPK döneminde “örtülü kazanç aktarımı” şeklinde isimlendirilen suçun da düzenlendiği, ancak “kanun koyucunun artık bu suçu da GKK suçunun bir türü, onun nitelikli hali olarak değerlendirdiğidir. Bu itibarla kanaatimizce; YSerPK md 110/1’de bir değil, iki (GKK ve örtülü kazanç aktarımı suçları), md 110’da da başlığın aksine iki değil, üç suç (GKK, örtülü kazanç aktarımı ve sahtecilik suçları) düzenlenmiş olmaktadır.
Söyleyeceğimiz ikinci şey; YSerPK madde 110 fıkra 2’de farklı bir “sahtecilik suçunun” düzenlenmiş olduğunu belirtmemizin nedeni, başlığın sahtecilik olmasına karşın, fıkranın içeriğine bakıldığında suçun konusu (kayıtlar) üzerinde gerçekleştirilebilecek seçimlik hareketlerin; “bozmak, yok etmek, değiştirmek veya erişilmez kılmak” şeklinde sıralandığı, bu hareketlerin sahtecilik suçu dışında başka bir suça da (örneğin; mala zarar verme suçuna da) sebebiyet verebilecek hareketler olmasındandır. Ayrıca, TCK’daki sahtecilik suçlarına ilişkin normlara bakıldığında ve sahtecilik deyince akla ilk gelen seçimlik hareketlerin genelde; “bir belgeyi sahte olarak düzenlemek, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek, gerçeğe aykırı olarak belge düzenlemek veya sahte resmî belgeyi kullanmak” olduğu bilinmektedir. Bundan da TCK’daki sahtecilik suçunun seçimlik hareketleri ile YSerPK md 110/2’de düzenlenen sahtecilik suçunun seçimlik hareketlerinin örtüşmediği, buna karşılık kanun koyucunun yine de bu suçu da sahtecilik olarak isimlendirmek istediği anlaşılmaktadır.
