Anayasa Mahkemesinin Başvurucu Salih Öz Kararının Değerlendirilmesi

Assessment of the Applicant Salih Öz’ Decision of the Constitutional Court

Ebubekir USLU

İsnadın sebebinin ve niteliğinin değiştiğinin bildirilmemesi nedeniyle suçu öğrenme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkin Anayasa Mahkemesinin başvurucu Salih Öz ile ilgili kararı iş bu makalede değerlendirilecektir. Somut olayda yargılama sırasında fiil ve hukuki niteliği değişmesine karşın başvurucu bu değişiklikten haberdar edilmemiş, ek savunmasını hazırlaması için süre verilmemiştir. Başvurucu sanık isnadın sebebinin ve niteliğinin değişmesinden önce haberdar edilip savunması alınmadan iddianamede gösterilmeyen yağma suçunun nitelikli halinden de cezalandırılmıştır. Anayasa Mahkemesi Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki suçu öğrenme hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Bireysel başvuru kararı değerlendirilirken öncelikle konuyla ilgili ulusal ve uluslararası hukuk kurallarına yer verilmiştir. Daha sonra konuyla ilgili AİHM içtihatlarına yer verildikten sonra sırasıyla yerel mahkemenin, Yargıtay’ın ve Anayasa Mahkemesi’nin konuyla ilgili görüşlerine değinilmiştir. Anayasa Mahkemesinin görüşünü içeren bölümdeki anlatım içeriğinden genel ilkeler belirlenmiştir. Bu minvalde “savunma ve adil yargılanma hakkı”, “demokratik toplumun temel ilkeleri”, “silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkeleri”, “savunma hakkının gerçek anlamda sağlanması ve isnadın bildirilmesi”, “suçlamanın niteliğinden ve sebebinden en kısa sürede anladığı bir dilde ve ayrıntılı olarak haberdar edilme hakkı” ve “savunma için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olma” şeklindeki belirlenen ilkeler açıklanmıştır. Çalışmamızın son kısmında doktrin görüşleri ile birlikte karar içeriğinde belirtilen düzenlemeler dikkate alınarak adil yargılanma hakkı kapsamında somut olayda suçu öğrenme hakkının ihlal edildiğine ilişkin görüşümüz açıklanmıştır.

Suçu Öğrenme Hakkı, Ek Savunma, Bireysel Başvuru, Savunma ve Adil Yargılanma Hakkı, Silahların Eşitliği ve Çelişmeli Yargılama İlkeleri.

In this paper Constitutional Court’s decision about the applicant Salih Öz, with regards to the allegation on that the right to learn the offense is violated because of not informing that the cause and qualification of the imputation have been changed, will be assessed. In the concrete case, although the act and legal nature have been changed the applicant hadn’t been informed on those changes and no time had been granted to allow him to prepare an additional defense plea. The applicant defendant has also been penalized for major form of plundering which hadn’t been shown in the indictment, without being informed and taking his defense statement before the reason and qualification of the imputation have been changed. The Constitutional Court decided that the right to learn the offense which is within the scope of the fair trial right secured under the article 36 of the Constitution has been violated. When assessing the individual application decision, first of all national and international law rules relevant with the subject are mentioned. Afterwards respectively opinions of local court, Court of Cassation and Constitutional court are given, following the ECHR case laws. General principles have been determined through the narrative section content containing the opinion of the Constitutional Court. In this manner, the principles designated as “right of defense and fair trial”, “basic principles of a democratic society”, “equality of arms and adversarial proceedings principles”, “securing right to defense accurately and providing information on imputation”, “right to be informed of the nature and cause of the accusation within the shortest time in language which he understands in detail” and “to have adequate time and facilities for defense” are explained. In the last section of our study, our opinion on violation of right to learn the offense in the concrete case is given within the scope of fair trial right by taking the mentioned arrangements in the decision content into consideration together with the doctrinal opinions.

Right to Learn the Offense, Additional Defense Statement, Individual Application, Right to Defense and Fair Trial, Equality of Arms and Adversarial Proceedings Principles.

Giriş

İsnadın sebebinin ve niteliğinin değiştiğinin bildirilmemesi nedeniyle suçu öğrenme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkin Anayasa Mahkemesinin başvurucu Salih Öz ile ilgili kararı iş bu makalede değerlendirilecektir.

Somut olayda yargılama sırasında fiil ve hukuki niteliği değişmesine karşın başvurucu bu değişiklikten haberdar edilmemiş, ek savunmasını hazırlaması için süre verilmemiştir. Başvurucu sanık, isnadın sebebinin ve niteliğinin değişmesinden önce haberdar edilip savunması alınmadan iddianamede gösterilmeyen yağma suçunun nitelikli halinden de cezalandırılmıştır. Anayasa Mahkemesi Anayasa’nın 36’ncı maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki suçu öğrenme hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.

Bireysel başvuru kararı değerlendirilirken, öncelikle konuyla ilgili ulusal ve uluslararası hukuk kurallarına yer verilmiştir. Daha sonra konuyla ilgili AİHM içtihatlarına yer verildikten sonra sırasıyla yerel mahkemenin, Yargıtay’ın ve Anayasa Mahkemesi’nin konuyla ilgili görüşlerine değinilmiştir.