Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliğine İlişkin Değerlendirmeler
Appreciations of Regulation on Reconciliation in Criminal Procedure
Erçağ METİNER, Enes KÖKEN
Uzlaştırma kurumu Türk Ceza Hukukuna ilk olarak 5237 sayılı TCK’nın 73/8. maddesinde yapılan düzenleme ile girmiştir. Daha sonra 06.12.2006 tarih ve 5560 sayılı Kanun ile TCK’nın 73/8. maddesi yürürlükten kaldırılarak uzlaştırma usulünü düzenleyen CMK’nın 253, 254 ve 255. maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Son olarak, 24.11.2016 tarih ve 6763 sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 34. ve 35. maddeleri ile 5271 sayılı CMK’nın 253 ve 254. maddelerinde değişiklik yapılmıştır. Özellikle yapılan bu son değişiklik ile birçok yenilik eklenmiştir. En önemlisi ise, uzlaştırma kapsamındaki suçlara tehdit, hırsızlık ve dolandırıcılık suçlarının temel şekillerinin eklenmesidir. CMK’daki düzenlemeler dışında 05.08.2017 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan “Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği” ile bu konu daha detaylı şekilde düzenlenmiştir. Makalemizde ise esas olarak ele aldığımız konu, Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği üzerine bir değerlendirme yaparak olası bir değişiklik durumunda çalışmamızın faydalı olması amaçlanmaktadır. Bundan dolayı, ilgili yönetmelikte yer alan eksiklikleri, değişiklik olmasını düşündüğümüz hükümleri ve tavsiyelerimizi belirttik.
Uzlaştırma, Uzlaştırmacı, Uzlaştırma Raporu, Edim, Müzakere.
The reconciliation institution is included in the Turkish criminal law by an arrangement in Turkish Penal Code No.5237, article 73/8. Then, the Turkish Penal Code 73/8 has been repealed by Law No.5560 dated 06.12.2006 and Amendments were made to Articles 253, 254 and 255 of the Code of Criminal Procedure regulating the reconciliation procedure. Finally, Articles 253 and 254 of the Code of Criminal Procedure No.5271 were amended by articles 34 and 35 of the “Law on the Amendment of the Criminal Procedure Law and Certain Laws” dated 24.11.2016, No.6763. Especially with this recent change, many innovations have been added. Most importantly, threat, theft and fraud were added to the crimes within the scope of reconciliation. Apart from the regulations in the Code of Criminal Procedure, this topic was regulated in more detail with the “Regulation on Reconciliation in Criminal Procedure” published in the Official Gazette on 05.08.2017. In our article, the main issue we are dealing with is to be useful in case of a possible update by making an assessment on the Regulation on Reconciliation in Criminal Procedure. Therefore, we have stated the deficiencies and provisions requiring amendments in this regulation and we have stated our recommendations.
Reconciliation, Mediator, Reconciliation Report, Execution, Advisement.
Giriş
Uzlaştırma, ceza soruşturma ve kovuşturmalarının adli makamların denetiminde, fakat uzlaştırmacı aracılığıyla sonuçlandırmayı hedefleyen alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından biri olan uzlaştırma, mağdur ile şüpheli/sanık arasında gerçekleştirilen ve tarafların çözüm sürecine etkili şekilde katıldığı faydalı bir kurumdur. Uzlaştırma, ceza uyuşmazlığının çözüm sürecini hızlandırma, yargı organlarının iş yükünü hafifletme, muhakeme giderlerini azaltma, onarıcı adalet sisteminin sağlanması gibi amaçlara da hizmet etmektedir.
Uzlaştırma, özel hukuk uyuşmazlıklarında uygulanan arabuluculuk kurumunun ceza muhakemesindeki karşılığıdır. Bu konuda Adalet Bakanlığı son derece titiz davranmaktadır. Bu konunun kurumsallaşması adına ve uzlaştırmanın önemine binaen Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı kurulmuştur.
Uzlaştırma, hukuk sistemimize yeni CMK ile giren ve aslında geç kalınmış bir kurumdur. Çalışmamızda hedeflediğimiz hususlardan biri de alternatif çözüm yollarından biri olan uzlaştırma kurumunu, cezalandırıcı adalet anlayışı kapsamında değil, bilakis onarıcı adalet anlayışı kapsamında daha etkin, verimli ve işlevsel hale getirmektir.
