İhaleye Fesat Karıştırma Suçu (TCK M. 235)

Ercan POYRAZ

Devlet, en temel görevlerinden biri olan kamu hizmetinin ifasını en iyi şekilde gerçekleştirebilme adına ihale usulünü uygulamaya başlamıştır. Ancak zamanla alım, satım ve yapım işlerinin ihalelerinde, bazı hukuka aykırılıklar meydana gelmiştir. İşte bu hukuka aykırılıkları önlemek adına kanunlarla birtakım yaptırımlar öngörülmüştür.

5237 sayılı Türk Ceza Kanununda konuya ilişkin iki tane suç düzenlenmiştir. Bunlar; 235’inci maddede düzenlenmiş olan “ihaleye fesat karıştırma” ve 236’ncı maddede düzenlenen “edimin ifasına fesat karıştırma” suçlarıdır. Bu düzenlemeler, ihaleye ilişkin şartnamenin düzenlemesi ile başlayan, ihale edilen edimin yerine getirilmesini de kapsayan süreç içerisinde işlenebilecek suçlardır. Bu çalışmamızda, ihaleye fesat karıştırma suçunda 4. yargı paketiyle yapılan değişiklikler de özellikle vurgulanmıştır. Buna göre, çalışmanın ilk kısmında ihaleye fesat karıştırma suçunun hukuki yeri, tanımı, ihale sürecinde yasak davranışlar ve bu suçla korunmak istenen hukuki değer incelenmiştir. Sonraki kısımlarda ise sırayla suçun unsurları, nitelikli hali, özel görünüş şekilleri, kovuşturma usulü, yargılama usulü ve müeyyidesi değerlendirilmiştir.

İhale, Devlet Alım-Satımı, Kamu İhalesi, İhaleye Fesat Karıştırma, Yasak Davranışlar, Hileli Davranışlar, Suç-Ceza, Soruşturma, Kovuşturma.

State began to get of the ground the tender procedure by aiming to perform in the best manner of fulfilling public service which is the one of his main duties. But, in time some unlawfulness occurred in the tenders of purchasing, selling and construction works. Thus, to prevent that unlawfulness, there would be anticipated some sanctions in law.

In Turkish Penal Code no. 5237 two sort of crime is arranged related to this topic. Those are the crimes which are arranged in article 235 “bid-rigging” and in article 236 “rigging during the discharge of contractual obligation”. Those crimes are covering the whole procedure from the preparation of the tender specifications to fulfilling the contractual obligations of the tender. In our study, the amendments in bid-rigging crime which became law by the 4th legistative package are particularly emphasized. According to this, in the first part of the study the position of bid-rigging crime in the legal system, the definition of bid-rigging crime, the prohibited deeds during the tender and the legal value protected by offence is examined. In the remaining part of the study, elements of offence, qualified situation, special appearance forms, prosecution, proceeding and sanctions are assessed respectively.

Tender, State Purchase and Selling, Public Tender, Bid-Rigging, Prohibited Deeds, Fraudulent Deeds, Offenc-Penalty, Investigation, Prosecution.

GİRİŞ

İhaleye fesat karıştırma suçu, ihale sürecinde işlenebilecek bir suçtur. Kamu ihalelerine ilişkin mevzuat gereği, Türk Ceza Kanununa göre bir kamusal faaliyet olarak ihale süreci, sözleşmenin imzalanmasıyla sona erecektir.

İhaleye fesat karıştırma suçunun kapsamına, kamu kurumları ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu kurumlarının veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler veya kooperatifler adına yapılan ihaleler girmektedir. Buna göre alım, satım, hizmet, kiralama ve yapım ihaleleri bu suçun uygulama alanı olarak belirtilmiştir.

Mevzuatımıza göre, bir kimsenin, hileli olarak ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemesi ya da bu koşullara sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlaması; teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu hâlde, sahip olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakması ya da sahip olmadığı halde değerlendirilmeye alması; tekliflerle ilgili olan ihale mevzuatına, şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlaması; cebir, tehdit kullanmak suretiyle veya hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemesi; ihaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerle ihale şartlarını, fiyatını etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapması eylemleri ihaleye fesat karıştırma olarak kabul edilmektedir.