Olağanüstü Mal Rejimi

Abnormal Property Regime

Serra KOCAR

Evlilik birliğinin kurulması eşlerin bir arada yaşamaları ve ekonomik hayatı paylaşmalarına neden olur. Eşlerin bir arada olduğu zaman diliminde edindiği hak ve borçlar mal rejimi kavramının kapsamını oluşturmaktadır. Mal rejimini sona ermesiyle birlikte elde edilen hak ve borçların paylaşımı gündeme gelmektedir. Türk Borçlar Kanununa göre yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Eşler aralarında yapacakları mal rejimi sözleşmesiyle, mal ortaklığı, mal ayrılığı ve paylaşmalı mal ayrılığı rejimlerini seçebileceklerdir. Ancak bazı hallerde eşler arasındaki mal rejiminin olağanüstü mal rejimi ile mal ayrılığına dönüşmesi söz konusu olmaktadır. Olağanüstü mal rejimine geçiş, geniş anlamda bir evlilik birliğini koruyucu tedbirdir. Söz konusu tedbir ile eşlerin malvarlığı ayrılmaktadır. Böylelikle eşlerden birinin içinde bulunduğu ekonomik tehlike diğer eşi malvarlığını etkilemeyecektir. Bununla birlikte eşlerden birinin evlilik birliğine yaptığı ekonomik katkının diğerinin yaptığı katkı ile orantısız olması halinde önlem alınabilecektir. Olağanüstü mal rejimine geçiş tek bir eşin veya alacaklının talebi doğrultusunda mahkeme kararıyla sağlanabilir. Ayrıca belli hallerde kanun gereği kendiliğinden olağanüstü mal rejimine geçilmesi de mümkündür.

Olağanüstü Mal Rejimi, Mal Ayrılığı Rejimi, Mal Rejiminin Tasfiyesi.

The establishment of a marriage union causes spouses to live together and share some economic life. The rights and debts acquired by the spouses during the time period together constitute the scope of the property regime concept. The dissolution of the property regime brings to the agenda the sharing of the rights and debts obtained. According to the Turkish Code of Obligations, the legal property regime is the regime of participation in acquired property. The spouses will be able to choose the comminity property regime, seperate property regime and shared property regime by means of matrimonial property agreement. However, in some cases, the property regime between the spouses is transformed into separate property regime with the abnormal property regime. The transition to an abnormal property regime is a protective measure in the broad sense of a union of marriage. This measure separates the property of the spouses. Thus, the economic danger of one of the spouses does not affect the assets of the other spouse. However, measures are taken if one of the spouses’ economic contribution to the marriage union is disproportionate to the contribution of the other spouse. Transition to abnormal property regime can be provided by court order upon the claim of a single spouse or creditor. In addition, in certain cases, it is also possible to switch to an abnormal property regime ex officio by law.

Abnormal Property Regime, Separate Property Regime, Dissolution of Property Regime.

Evlilik birliğinin kurulmasıyla birlikte birtakım ekonomik sonuçlar doğmaktadır. Eşler, ekonomik hayata katılmaları sonucunda hak ve borçlara sahip olmaktadırlar. Evlilik ilişkisi ile eşler ortak bir hayatı paylaştıklarından söz konusu hak ve borçların iç içe geçmesi durumu söz konusu olmaktadır. Bu noktada mal rejimi hukuku kavramı ortaya çıkmakta olup incelenmesi gerekmektedir.

Mal rejimi hukuku, evlilik birliğinin eşlerin malvarlığına yaptığı etkiyi inceleyen bir alandır. Eşlerin mülkiyet, idare, yararlanma ve tasarruf yetkileri ile birlikte evliliğin sona ermesi neticesinde mevcudun paylaşılması ve üçüncü kişilerin bu kapsamda ilişkileri dikkate alınmaktadır. Netice itibariyle mal rejimi hukukunun esası, evlilik birliğinin devamı esnasında edinilen malların mal rejiminin herhangi bir surette sona ermesi halinde akıbetine ilişkidir.

Yasal mal rejimi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) m.202/1 gereği edinilmiş mallara katılma rejimidir. Ancak TMK m.202/2’de eşlerin mal rejimi sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini kabul edebilecekleri de düzenlenmiştir. Dolayısıyla taraflar kanunun öngördüğü sınırlı sayıda mal rejimlerinden birini seçebilecektir. TMK’nın kabul ettiği seçimlik mal rejimleri, mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi ve mal ortaklığı rejimidir.