Avukatlarda İşkoliklik, İş-Aile Çatışması, Tükenmişlik Üzerine Bir Alan Çalışması

A Field Study on Workaholism, Work-Family Conflict and Burnout Amongst Lawyers

Mustafa MACİT

Bu çalışmada işkoliklik, iş-aile çatışması ve tükenmişlik konuları çalışılmıştır. Çalışmanın örneklemini serbest ve ücretli çalışan avukatlar oluşturmaktadır. Bu değişkenlerle ilişkisi olan demografik değişkenler belirlenmiş, ayrıca işkolikliğin iş-aile çatışması, iş-aile çatışmasının tükenmişliğe etkisi ve son olarak işkolikliğin tükenmişliğe etkilerinin ne olduğu sorularına cevap verilmeye çalışılmıştır. Verilerin analizi sonucu işkoliklik ile iş-aile/aile-iş çatışması arasında orta düzeyde doğru yönlü ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca iş-aile/aile-iş çatışmaları da tükenmişliği pozitif yönlü etkilemektedir. Yine işkoliklik tükenmişlik üzerine pozitif etkiye sahiptir diğer bir ifade ile işkolikliğin artışı yaşanan tükenmişliği artırdığı bulgusuna ulaşılmıştır. Son bölümde çalışmanın bulguları özetlenmiş, araştırmanın kısıtlarına değinilerek, önerilere yer verilmiştir.

Avukatlar, İşkoliklik, İş-Aile/Aile-İş Çatışması, Tükenmişlik.

In this study, the subjects of workaholism, work-family conflict and burnout were studied. The sample of the study consists of lawyers. Demographic variables which are related to these variables are determined and also it has been tried to answer the effect of workaholism on work-family/ family-work conflict, the effect of work-family conflict on burnout and finally the effects of workaholism on burnout. As a result of the analysis of the data, a moderate level of direct relationship was found between the workaholism and the work-family / family-work conflict. In addition, work-family / family-work conflicts affect burnout positively. Finally, workaholism has a positive effect on burnout. In the last chapter, the findings of the study are summarized and some suggestions are given.

Lawyers, Workaholism, Work-Family/Family-Work Conflict, Burnout.

İnsan yaşamı iki temel boyut üzerine kuruludur; iş ve aile. İş hayatında yaşananlar aileyi, aile hayatında yaşananlar ise işi bir şekilde etkilemektedir. Modern zamanların insanlara getirdiği yeni kavramlardan birisi de işkolik olgusudur. İşkoliklik kişilerin hem aile hem de iş yaşamlarını bir şekilde etkilemekte ve bu etkiyi ortaya koyma yönünde çalışmalar her geçen gün artmaktadır. Doğası gereği işkolikliğe ve tükenmişliğe açık bazı çalışma alanlarının varlığını yadsımak mümkün değildir. Uzun süreli çalışma saatlerini gerektiren ve insanların hayatta en büyük arayışı olan adaletin tecellisinde önemli bir fonksiyon üstlenmeleri nedeniyle hayatlarında belirli problemlerle uğraşan insanlarla çalışmayı gerektiren avukatlık mesleğinin de bu alanlar arasında yer aldığı rahatlıkla söylenebilir. Bununla birlikte ne yazık ki konu hakkında ülkemizde yapılan araştırmalar yetersizdir. Yapılan bu çalışma ile avukatların maruz kalabilecekleri işkoliklik, bunun aileye yansıması olan iş-aile çatışması ve bireyin kendi yaşamına etkisi anlamında tükenmişlik konularının çalışılması, mevcut durumun ortaya konması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın en önemli katkısının avukatlık mesleğini icra edenler açısından bir farkındalık oluşturacak olmasıdır denilebilir. Bu çalışmanın sorunsalı hakların değerli savunucuları olarak nitelendirilen avukatların işkoliklik, iş-aile çatışması ve tükenmişlik konularında yaşayabileceklerini, yine bu değişkenlerle bazı demografik değişkenler arasındaki ilişkileri incelemektir.

Bu bölümde çalışmadaki ana değişkenler olan işkoliklik, iş-aile çatışması ve tükenmişlik kavramları açıklanacaktır.

Kurumlar insanların hayatlarının önemli bir bölümünü geçirdikleri yerlerdir. Hayatını aşırılıklardan uzak bir denge içerisinde sürdürmesi gereken insan bazen bu dengeyi sağlamakta zorlanabilmektedir. Dengenin kurulması gereken alanlardan başında da iş yaşamı ile iş dışı yaşam alanları gelmektedir. İş ve özel yaşamını dengeli bir şekilde sürdürebilen bireylerin hem bireysel anlamda gönenç içerisinde olacakları hem topluma hem de çalıştıkları kurumlara daha faydalı olacakları söylenebilir. Fakat bazen bu denge iş hayatı lehine bozulmakta ve karşımıza işkoliklik olarak adlandırılan konu çıkmaktadır.