Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği Bağlamında Öngörülen Doğrudan Karşılaştırmalı Reklâm Yasağı

Prohibition of Direct Comparative Advertising in Regulation on Commercial Advertisement and Unfair Commercial Practices

İfakat BALIK

Reklâm, mal veya hizmetleri tanıtmak amacıyla kullanılan bir rekabet aracıdır. Bu itibarla reklâmlarda, temelde tanıtımı yapılan mal veya hizmete ilişkin özellikler belirtilmektedir. Ancak günümüzde artan işletme sayısı ve ürün çeşitliliği, müşteri kararlarını etkileme sürecine giderek daha fazla önem kazandırmıştır. Bunun sonucu olarak, tanıtımı yapılan mal veya hizmetlerin rakipleri ile karşılaştırıldığı reklâmların kullanımı yaygınlaşmıştır. Zira reklâmlar yoluyla karşılaştırma, mal veya hizmetlerin tercih edilebilir yönlerinin etkili biçimde ortaya konulmasına olanak sağlamaktadır. Tanıtımı yapılan mal veya hizmete ilişkin unsurların yanı sıra rakip mal veya hizmetlere ilişkin unsurların da belirtildiği bu reklâmlar, karşılaştırmalı reklâmları ifade etmektedir. Karşılaştırmalı reklâmda rakibe ilişkin unsurların, ona ait ayırt edici ad ve işaretler kullanılarak doğrudan ya da ima yoluyla dolaylı şekilde belirtilmesi mümkündür. Avrupa Birliği’nin 2006/114 sayılı Aldatıcı ve Karşılaştırmalı Reklamlara İlişkin Yönergesi, rakip ile ilgili unsurların reklâmda dolaylı ya da doğrudan belirtilmesine izin vermektedir. Buna karşın hukukumuzda rakibin ayırt edici ad ve işaretleri açıkça belirtilerek doğrudan karşılaştırmalı reklâm yapılması Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ile yasaklanmıştır. Oysa -yürürlüğü belli bir süre ertelenmiş olmakla birlikte- söz konusu Yönetmeliğin 2015 yılında yayımlanan ilk hâlinde doğrudan karşılaştırmalı reklâmlar hukuka uygun bir reklâm türü olarak düzenlenmişti. Bu çerçevede çalışma ile amaçlanan; hukukumuzda doğrudan karşılaştırmalı reklâmların yasaklanması yönünde ortaya konulan tercihin yerindeliğinin tartışılmasıdır.

Karşılaştırmalı Reklâm, Doğrudan Karşılaştırmalı Reklâm, Dolaylı Karşılaştırmalı Reklâm.

Advertising is a competitive tool used to promote goods or services. In this respect, advertisements mainly include the features of the goods or services being which are promoted. Today, however, the increase in the number of enterprises and product diversity has given more importance to the process of influencing customer decisions. As a result, advertisements comparing the goods or services that are promoted with those of the competitor have become widespread. Because the comparison allows advertisers to demonstrate the preferable aspects of their goods or services more effectively. These advertisements, in which the competitor’s goods or services are mentioned together with the promoted goods or services, are stated as comparative advertisements. In comparative advertising, it is possible to directly or implicitly indicate the elements of the competitor using their distinctive names and signs. The Directive 2006/114 on Deceptive and Comparative Advertisements allows for direct or indirect indication of competitor-related elements in the advertisement. On the other hand, within the framework of the Regulation on Commercial Advertisement and Unfair Commercial Practices; it is forbidden to make direct comparative advertising by clearly specifying the competitor’s trademark and distinctive names and brands. However, in the first version of this Regulation, which was prepared in 2015, direct comparative advertisements were arranged as a legal type of advertisement. In this direction, the aim of the study; to discuss the appropriateness of the prohibition of direct comparative advertising in our law.

Comparative Advertising, Direct Comparative Advertising, Indirect Comparative Advertising.

I. DOĞRUDAN KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN TANIMI

Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği (Reklam Yönetmeliği) m. 4.1.ğ uyarınca karşılaştırmalı reklâm; Tanıtımı yapılan mal veya hizmete ilişkin hususlarla aynı amaca ya da aynı ihtiyacı karşılamaya yönelik rakip mal veya hizmetlere ilişkin hususların karşılaştırıldığı reklamları ifade etmektedir. Bu tanımdan hareketle, tanıtımı yapılan mal veya hizmetin yanı sıra rakibin mal veya hizmetlerine ilişkin unsurların da kullanıldığı bir reklâm türü olarak karşılaştırmalı reklâm, temelde iki unsur içermektedir. Bunlar: karşılaştırma ve rakiple ilişkilendirmedir.1 Anılan unsurlar kümülatif nitelikte olup, karşılaştırmalı reklâmdan söz edilebilmesi için her iki unsurun da reklâmda bulunması gerekir.2

Karşılaştırma; esasen kişi veya malların benzer ya da aynı özelliklerini incelemek üzere kıyaslanması anlamına gelmektedir.3 Rakip ile ilişkilendirme ise, reklâmda karşılaştırma konusu yapılan unsurların (mal, hizmet, fiyat ve rakiplerin) yanı sıra rakibi hatırlatan unsurların da açıkça belirtilmesini ya da en azından belirlenebilir olmasını ifade etmektedir.4 Bu bağlamda rakiple ilişkilendirme yönünden karşılaştırmalı reklâm, doğrudan ve dolaylı karşılaştırmalı reklâm olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.5

Bir mal veya hizmetin tanıtımı yapılırken rakibin başta markası olmak üzere ticaret unvanı, işletme adı gibi ayırt edici ad ve işaretlerinin de kullanıldığı karşılaştırmalı reklâmlar, doğrudan karşılaştırmalı reklâmlardır. Buna karşın rakibin ayırt edici ad ve işaretleri yerine, onu hatırlatıcı başka birtakım unsurlar ile müşterinin algılayabileceği herhangi bir şekilde rakibe ima yoluyla göndermede bulunulan reklâmlar ise dolaylı karşılaştırmalı reklâmları ifade etmektedir.6