Devlet Memurları Kanununda İstifa ve Öğretim Elemanlarının İstifasının Hukukî Neticeleri

Resignation in the Public Servants Act and Legal Consequences of Resignations of Instructors

Ramazan ÇAĞLAYAN

Anayasanın 48. maddesinde çalışma hürriyeti, 70. maddesinde de kamu hizmetlerine girme hakkı düzenlenmektedir. (m.70). Öte yandan Anayasanın 18. maddesinde de zorla çalıştırma yasağı düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre hiç kimse zorla çalıştırılamaz, angarya yasaktır. Zorla çalıştırılmak yasak olduğuna göre, bir memurun memurluktan istifa etmesi de bir hak olmalıdır. Nitekim Devlet Memurları Kanunu’nun 20. maddesinde istifa bir hak olarak düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre . Kanun istifayı bir hak olarak düzenlemekle beraber, bazı kurallara tabi tutarak sınırlandırma yoluna da gitmiştir. Kamu hizmetlerinin devamlılığı ilkesinin zedelenmemesi için istifa hakkı da kanunla sınırlanması doğaldır. Bu bağlamda istifa edenlerin belli süre geçmeden yeniden memur olmaları yasaklanmıştır. Üniversitelerde görev yapan öğretim elemanları da devlet memuru statüsündedirler. Bunlar için de istifa bir haktır. Ancak diğer devlet memurlarından farklılıkları bulunduğundan, istifa için getirilen kısıtlamalar bakımından da farklılıkları bulunmaktadır. Bu makalede genel olarak istifa hakkı, istifa hakkının kullanılması esasları ve istifanın hukuki neticeleri üzerinde durulacaktır. Öğretim elemanlarının istifa hakkı ve hukuki neticeleri ayrıca ele alınacaktır.

Çalışma Hakkı, Zorla Çalıştırma Yasağı, İstifa, İstifa Hakkı, Öğretim Elemanları, İstifanın Hukuki Neticeleri.

Article 48 of the Constitution regulates the freedom to work and article 70 regulates the right to work in public services. (art.70). On the other hand, Article 18 of the Constitution prohibits forced labor. According to this regulation, no one can be forced to work, drudgery is prohibited. Since forced labor is prohibited, it must also be a right for an officer to resign. As a matter of fact, resignation is regulated as a right in Article 20 of the Public Servants Act. According to the article, . Although the act regulates resignation as a right, it has also tried to limit it by subjecting it to some rules. It is natural that the right to resign is also restricted by law in order to avoid damaging the principle of continuity of public services. In this context, reassignment as public servants is prohibited for a certain period of time for the ones who resigned. Instructors working in universities are also in public servants status. Resignation is a right for them, too. However, as they have differences from other public servants, there are also differences in terms of restrictions imposed for resignation. In this article, the right to resign in general, the use of the right to resign and the legal consequences of the resignation will be discussed. The instructors’ right to resign and its legal consequences will be discussed separately.

Right to Work, Prohibition of Forced Labor, Resignation, Right to Resign, Instructors, Legal Consequences of Resignation.

Giriş

Anayasanın 48’inci maddesinde çalışma hürriyeti, “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir” denilerek sosyal ve ekonomik haklar içinde düzenlenmiştir. Hemen arkasından 49’uncu maddede çalışmanın herkes için bir hak ve ödev olduğu vurgulanmıştır. Kamu kurumlarında ve kuruluşlarında çalışmak, yani kamu görevi üstlenmek (özelde devlet memuru olmak) da çalışma hürriyeti kapsamında yer almaktadır. Ancak Anayasa bu konuyu özel bir madde ile düzenlemiştir. Nitekim “Siyasî Haklar ve Ödevler” başlığını taşıyan Dördüncü Bölümde yer alan 70’inci maddede şu hükme yer verilmiştir: “Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez”.

Kamu görevine girmek bir hak olduğuna göre, kamu görevinden çıkmak (memurluktan istifa etmek) da bir hak olmalıdır. Bu durum Anayasanın 18’inci maddesinde yer alan zorla çalıştırma yasağının doğal bir sonucudur. Devlet Memurları Kanununda da memurların hakları sayılırken 20’nci maddede, “Devlet memurları, bu kanunda belirtilen esaslara göre memurluktan çekilebilirler” denilerek, istifanın memurlar için bir hak olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Kamu görevlileri, toplumun ortak ve sürekli ihtiyaçlarının karşılanması demek olan kamu hizmetlerinin yürütülmesinden sorumludurlar. Kamu hizmetlerinin de toplum menfaatine ve kesintiye uğratılmadan sürdürülmesi gerekmektedir. Bu nedenle devlet memurlarının istifası için birtakım sınırlamalar getirilmiştir.