İşçinin İşyerinde Kasten Kendine Zarar Verme Girişiminin İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi

Evaluation of the Worker’s Deliberate Self-Harm Attendance at Work in Terms of Labor and Social Security Law

Mehmet BULUT

İşçinin işyerinde kasten kendine zarar verme girişimleri iki farklı şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan birincisi, kişinin kendi hayatına son verme amacıyla intihar girişiminde bulunması; ikincisi ise, ölümle sonuçlanmayan kasten kendini yaralama fiilidir. Bu fiillerin işçi tarafından işyerinde gerçekleşmesinin ise iş hukuku ve sosyal güvenlik açısından bazı sonuçları vardır. İşçinin işyerinde kasten kendine zarar vermesi davranışlarının iş hukuku açısından kanuni mirasçılara kıdem tazminatı verilip verilmeyeceği ve işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilip edilemeyeceği yönleriyle tartışılması gerekmektedir. Sosyal güvenlik açısından ise olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanan hakların durumu önem arz etmektedir. Her iki durumda da kendine zarar verme fiilinin ortaya çıkma sebeplerinin belirlenmesi elzemdir.

Yaşama Hakkı, İntihar, Kasıtlı Kendine Zarar Verme Davranışı, İş Kazası, Karojisatsu.

Attempts by the worker to cause self-harm in the workplace occur in two different ways. The first is that the person attempts suicide to end his life. The second is intentional self-mutilation, which does not result in death. The realization of these acts by the worker in the workplace has some consequences in terms of labor law and social security. In terms of labor law, the behaviors of the employee to cause self-harm in the workplace deliberately should be discussed if the severance pay can be given to the legal heirs and if the employment contract can be terminated by the employer. In terms of social security, it has importance on if the incident is considered as an occupational accident and on the status of the rights provided by the Social Security Institution. In both cases, it is essential to determine the reasons for the act of self-harm.

Right to Life, Suicide, Deliberate Self-Harm, Occupational Accident, Karojisatsu.

I. Giriş

Kasten kendine zarar verme girişiminin, temelde psikoloji biliminin kapsamına giren bir konu olmasına karşın, gerek sebepleri gerek sonuçları açısından farklı alanlarda da ele alınıp değerlendirilmesi gerekmektedir. Nitekim söz konusu girişimin gerçekleştirildiği yer, ortaya çıkmasında neden olan faktörler, nasıl sonuçlandığı (yaralanma veya ölüm), sorumluluklar ve girişimden etkilenen kişiler gibi hususlar konuyu farklı bilim dallarına bağlamaktadır. Bu durum da sosyal bilimler açısından farklı sonuçların analizini gerekli kılmaktadır.

Kasten kendine zarar verme fiili, özellikle hukuksal olarak bazı sonuçları ortaya çıkarmaktadır. Girişimin ölümle sonuçlanması karşımıza intihar kavramını çıkarmakta ve sebepler açısından ele alındığında bazı sorumluluklar, sonuçlar açısından ele alındığında ise bazı haklar ve yükümlülükler kendini göstermektedir. Özellikle kasten kendine zarar verme girişiminin çalışan tarafından işyerinde gerçekleştirilmesi ise, hem iş hukuku hem sosyal güvenlik hukuku açısından önemli sonuçlar doğurmaktadır. Ayrıca kasten kendine zarar verme fiilinin ortaya çıkma nedeni de bu sonuçlara etki edebilmektedir.

İşyerinde psikolojik taciz olgusunun varlığı ve sağlık gözetimi yükümlülüğünün sağlıklı bir şekilde işletilip işletilmediği hususları, kasten kendine zarar verme konusunu iş hukuku açısından ele almayı gerektirmektedir. Ayrıca bu fiilin ölümle sonuçlanmaması halinde, işverenin iş sözleşmemesini feshedip edemeyeceği hususu da incelenmelidir. Sosyal güvenlik hukuku açısından ise, kasten kendine zarar verme fiilinin işyerinde gerçekleşmesinin önemli sonuçları olacağından, gerek iş kazası gerek ödenek ve gelirler yönüyle analiz edilmesi önem arz etmektedir.