Yapay Zeka İçin Sözleşmeden Kaynaklanmayan Sorumluluk - Temel Sorunlar

Martin EBERS,Zehra BAŞER DOĞAN

I. Giriş

Sürekli yaygınlaşan ve Yapay Zeka’ya (YZ)¹ dayanan bilgisayar sistemleri, bugüne kadar çözülmemiş çok sayıda hukuki soruyu ortaya çıkarmaktadır.² “Birinci neslin” yazılım programlarından farklı olarak günümüzde kullanılan sistemlerin çoğu, bugüne kadar insanlar tarafından icra edilen karmaşık işlemleri öğrenen bir makineye aktarılmasını sağlayan algoritmalara dayanmaktadır. Bu sistemlerin³ artarak otomatikleşmesi ya da otonom hale gelmeleri, özel hukuku (da) oldukça büyük zorluklarla karşı karşıya getirmektedir. Zira belli bir otomatikleşme seviyesinden sonra, bu sistemin meydana getirdiği davranışların, kullanıcıdan mı yoksa üreticiden mi kaynaklandığı ve buna isnat edilebilirliği konusunda kesin bir şey söylenememektedir. Bu bilgi ışığında bu çalışmada, zeki sistemlerin kullanılması halinde oluşan zararların (sözleşme dışı) sorumluluk hukukunun geleneksel kurumlarıyla ne derecede çözülebileceği veya özel düzenlemelerin gerekli olup olmadığı konuları ele alınacaktır.

Özellikle yapay zeka üreticilerinin, kullanıcılarının, zilyetlerinin sorumlulukları açıklamaların odak noktasını oluşturmaktadır. Buna karşın başka kişilere karşı talepler, özellikle de satıcı, bilgi işlem hizmetleri veren veya hackere karşı olanlar - yeterli yer olmaması sebebiyle ele alınmayacaktır. Ayrıca değerlendirmelerin merkezinde (Avrupa) sözleşme dışı sorumluluk hukuku ana hatlarıyla yer almaktadır. Ulusal sorumluluk hukukunun özellikleri, tıpkı konu bakımından söz konusu olan haksız fiil hukukundan kaynaklanan çok sayıdaki özel haklar da burada incelenmeyecektir.