Şüpheli veya Sanığın İç Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması ve Sanığın Rızası

Umut KARÇKAY

Bu çalışmada, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 75/5 maddesi kapsamında şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi ve vücudundan örnek alınması hususunda uygulamada meydana gelebilecek duraksamalar hakkında iki ayrı örnek durum ele alınmıştır. Bu iki ayrı durum ayrı ayrı tartışılarak; çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 75/5 maddesi, İç Beden Muayenesi, Vücuttan Örnek Alınması.

Giriş

01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ’nun 25.05.2005 tarihli ve 5353 sayılı Kanunun 2’nci maddesi ile değişik 75/5. maddesi şüpheli veya sanığın beden muayenesi ve vücudundan örnek alınması hususunda yeni bir düzenleme getirmiş olup bu farklı düzenleme uygulamada duraksamalara neden olmaktadır¹.

75’inci maddenin 5’inci bendi, şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi yapılabilmesine ve kişiden kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınmasına önemli bir istisna getirmiştir. Madde uyarınca üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektiren suçlarda şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi yapılamayacak ve şüpheli veya sanıktan kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınamayacaktır. Dikkat edilmesi gereken şudur; sanığın iç beden muayenesinin yapılmasına istisna getirilmiş; dış beden muayenesinin yapılmasına herhangi bir engel konulmamıştır. İç beden muayenesinden ve dış beden muayenesi nden anlaşılması gereken kavramların neler olduğu Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik İncelemeler ve Fizik Kimliğin Tespiti Hakkında Yönetmelikte düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 3’üncü maddesinde iç beden muayenesi; kafa, göğüs ve karın boşlukları ile cilt altı dokularının incelenmesi şeklinde tanımlanmış olup dış beden muayenesi ise vücudun dış yüzeyi ile kulak, burun ve ağız bölgelerinin gözle ve elle yapılan yüzeysel tıbbî incelemesi şeklinde tanımlanmıştır.

Tartışma ve Yorum

Uygulamada, 5’inci bent uyarınca, iç beden muayenesini veya vücuttan örnek alınmasını gerektiren bir durumda, sanığın üzerine atılı suçun üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektiren suçlardan olması halinde, sanığın rızası ile bu muayenenin yapılıp yapılamayacağı noktasında duraksama oluşabilecektir. Bu noktada iki türlü durum ile karşılaşılabilir.