Milletlerarası Yetki Anlaşması, Tahkim Anlaşması ve Hukuk Seçimi Anlaşmasının İflas Davaları Bakımından Etkileri
The Effects of Arbitration Agreement, Prorogation Agreement and Choice of Law Agreement in Bankruptcy Cases
Ebru ŞENSÖZ MALKOÇ
Yabancılık unsuru taşıyan borçlar hukuku sözleşmelerinde, sözleşmeden kaynaklanan bir uyuşmazlık çıkması halinde uyuşmazlığın çözüm yoluna ilişkin olarak tahkim anlaşması yapılarak uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesi veya milletlerarası yetki anlaşması yapılarak uyuşmazlıkların yabancı bir devlet mahkemesi önünde çözümlenmesi kararlaştırılabilmekte, bununla birlikte, uyuşmazlığın niteliği veya yargılamanın yapılacağı yer vb. diğer unsurlar da dikkate alınarak taraflarca uyuşmazlığın esasına uygulanacak hukuk seçimi yapılabilmektedir. Böyle bir sözleşmeden kaynaklanan bir ihtilaf çıkması halinde tahkim davası veya bir devlet mahkemesinde dava açıldığı takdirde, geçerli bir şekilde kurulan ve taraflarca ileri sürülen tahkim anlaşması, milletlerarası yetki anlaşması veya hukuk seçimi anlaşmasının hakem heyetince veya mahkemece dikkate alınması veya doğuracağı etkiler konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Bu çalışmada, yabancılık unsuru taşıyan bir borçlar hukuku sözleşmesinden doğan alacağın, iflas yoluyla takip yapılarak talep edilmesi ve iflas davasına konu olması halinde, açılan iflas davasında, tahkim anlaşmasının, milletlerarası yetki anlaşmasının veya hukuk seçimi anlaşmasının mahkeme tarafından dikkate alınabilirliği ve iflas davası bakımından doğuracağı etkilerin mevzuat ve güncel Yargıtay kararları çerçevesinde incelenmesi ve bu konuda doktrinde katıldığımız görüşün açıklanması amaçlanmaktır. Bunun yanısıra, alacaklı tarafından açılan doğrudan doğruya iflas davasında tahkim anlaşmasının, milletlerarası yetki anlaşmasının veya hukuk seçimi anlaşmasının mahkeme tarafından dikkate alınabilirliği de incelenecektir.
İflas Davası, Tahkim Anlaşması, Yetki Anlaşması, Hukuk Seçimi, Uygulanacak Hukuk.
In international commercial contracts as a dispute resolution clause, an arbitration agreement or a prorogation agreement may be concluded in order to determine the way of settlement of disputes. Additionally, by taking into consideration the nature of the dispute, the place of jurisdiction and the other factors related to the dispute or parties, the applicable law to the contractual relation, may be determined. In the event of a dispute arising out of this contract, there is no hesitation that the arbitration agreement, the prorogation agreement or the choice of law agreement will be taken in consideration by all courts or arbitral tribunals. In this study, effects of an arbitration agreement or prorogation agreement or a choice of law agreement, if the disputed claim arising from the contract is pursued through insolvency proceedings and is subject to bankruptcy case, will be examined within the framework of the legislation and current Supreme Court decisions and the opinion we participated will be explained in the doctrine. In this study, the court’s consideration of the arbitration agreement, prorogation agreement or choice of law agreement, in the case of direct bankruptcy case filed by the creditor, will also be examined.
Bankruptcy, Arbitration Agreement, Prorogation Agreement, Choice of Law, Governing Law.
Giriş
Yabancılık unsuru taşıyan borçlar hukuku sözleşmelerinde, sözleşmeden kaynaklanan bir uyuşmazlık çıkması halinde uyuşmazlığın çözüm yoluna ilişkin olarak tahkim anlaşması yapılarak uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesi veya milletlerarası yetki sözleşmesi yapılarak uyuşmazlıkların yabancı bir devlet mahkemesi önünde çözümlenmesi kararlaştırılabilmekte, hatta uyuşmazlığın niteliği veya yargılamanın yapılacağı yer vb. diğer unsurlar da dikkate alınarak taraflarca uyuşmazlığın esasına uygulanacak hukuk seçimi yapılmaktadır.1 Bu sözleşmeden kaynaklanan bir ihtilaf çıkması halinde tahkim davası veya milli mahkemelerde dava açıldığı takdirde, geçerli bir şekilde kurulan ve taraflarca uygulanması ileri sürülen tahkim anlaşması, milletlerarası yetki anlaşması veya hukuk seçimi anlaşmasının mahkeme tarafından dikkate alınabilirliği veya doğuracağı etkiler konusunda tereddüt bulunmamaktadır.
Bu çalışmada, yabancılık unsuru taşıyan bir borçlar hukuku sözleşmesinden doğan alacağın iflas yoluyla takip yapılarak takip edilmesi ve iflas davasına konu olması halinde açılan iflas davasında, tahkim anlaşmasının, milletlerarası yetki anlaşmasının veya hukuk seçimi anlaşmasının mahkeme tarafından dikkate alınabilirliği ve iflas davası bakımından doğuracağı etkiler 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu2 (HMK), 2004 sayılı İcra İflas Kanunu3 (İİK), 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun4 (MÖHUK) hükümleri ve güncel Yargıtay kararları çerçevesinde incelenecektir. Bunun yanısıra, alacaklı tarafından açılan doğrudan doğruya iflas davasında tahkim anlaşmasının, milletlerarası yetki anlaşmasının veya hukuk seçimi anlaşmasının mahkeme tarafından dikkate alınabilirliği de incelenecektir.
Bu kapsamda, ilk olarak Türk hukukunda iflas davasının özellikleri tespit edilecek, sonraki aşamada iflas davasında Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi ve bu davalarda uygulanacak hukuk konuları ile Türk mahkemelerinde görülmekte olan iflas davalarında yetki ihtilafı niteliğinde karşımıza çıkan milletlerarası yetki anlaşmasının veya tahkim anlaşmalarının dikkate alınabilirliği meseleleri ele alınacaktır.
