New York Sözleşmesi’ne Göre Yabancı Hakem Kararının Tanınması ve Tenfizi İçin Verildiği Ülkede Kesinleşmiş Olması Koşulu

Finalization Statement of Recognition and Enforcement to Foreign Arbitral Awards

Ahmet Cemal RUHİ

Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin Sözleşme, diğer bir adıyla 1958 tarihli New York Sözleşmesi, milletlerarası ticari uyuşmazlıktan doğan yabancı bir hakem kararının tanınması ve tenfizinde uygulanır. Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizine İlişkin Sözleşme, diğer adıyla 1927 Cenevre Sözleşmesi, ise New York Sözleşmesi’nin yürürlüğe girmesi ile mülga olmuştur. 1958 tarihli ve 1927 tarihli sözleşmeler arasında yabancı hakem kararının kesinleşmesine ilişkin bazı farklılıklar bulunur. 1958 tarihli New York Sözleşmesi’nin 5. maddesine göre, bir yabancı hakem kararının tanınması ve tenfiz edilmesi için kararın bağlayıcı olması gerekir. Başka bir ifadeyle Sözleşme’nin hükümleri çerçevesinde bir yabancı hakem kararının tanınması ve tenfiz edilmesi için kararın ayrıca kesinleşmiş olması koşulu aranmaz.

Yabancı Hakem Kararı, İspat Yükü, Double Exequatur, New York Sözleşmesi, Cenevre Sözleşmesi.

The Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards, also known as the 1958 New York Arbitration Convention is applied to the recognition and enforcement of foreign arbitral awards. Convention on the Execution of Foreign Arbitral Awards, also known as the 1927 Geneva Convention has been annulled after the New York Convention entried into force. Both conventions are closely associated with international commercial arbitration, however they regulate different rules regarding the finalization of the statement. According to 1958 New York Arbitration Convention, the award should become binding on the parties, or has been set aside or suspended by a competent authority of the country in which, or under the law of which, that award was made.

Foreign Arbitral Award, Burden of Proof, Double Exequatur, New York Convention, Geneva Convention.

I. Giriş

Milletlerarası özel hukuktan doğan uyuşmazlıkların milletlerarası düzeyde tarafsız ve bağımsız olarak çözümlenebilmesi amacıyla kurulmuş herhangi bir uluslar üstü düzeyde mahkeme ya da kurum bulunmamaktadır.¹ Bu nedenle, özellikle milletlerarası ticari uyuşmazlıkların çözümü için niteliği gereği sıkça tahkim yargılamasına başvurulmaktadır. Milletlerarası tahkim yargılaması sürat ve güvenilirlik sunmaktadır.²

Taraflar arasında çıkmış veya ileride çıkacak olan belli bir uyuşmazlığın, devletlerin yargı organları yerine hakem adı verilen özel kişi veya kişiler tarafından çözülmesi kararlaştırılabilir.³ Buna tahkim sözleşmesi denir. Tahkim, hukuki uyuşmazlıkların çözüm yollarından biridir.⁴ Son yıllarda popülaritesi daha da artmaktadır.⁵

Tahkim, zorunlu tahkim, ihtiyari tahkim, ad hoc tahkim, kurumsal tahkim, milli tahkim ve milletlerarası tahkim olmak üzere çeşitleri bulunmaktadır.⁶ Tahkim, tarafların ortak iradeleri ile uyuşmazlığın çözümünü hakem ya da hakem kuruluna bırakmalarıdır. Milletlerarası tahkim, sınırları aşan özel hukuka ait ihtilafların karara bağlanmak üzere, tarafların iradeleri müracaat ettikleri özel bir hakem yargılamasıdır.⁷ İrade özerkliğinin hâkim olduğu hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde kural özel tahkimdir. Özel tahkim isteğe bağlıdır ve taraflar uyuşmazlığın her aşamasında bu yola başvurabilirler. Her ne kadar özel hakeme başvurmak taraf iradelerine bırakılmışsa da hakeme başvurma hususunda tanınan serbestlik taraflara hakem kararlarına uyma konusunda tanınmamıştır.⁸