Kiracı veya Kiraya Veren Güvenceyi (Depozitoyu) Kira Bedeline Karşılık Sayabilir mi?

Can the Leassee or Lessor Regard as Deposit for Lease Price?

Hakkı Mert DOĞU

Kira sözleşmesi Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen bir sözleşmedir. Bu sözleşmede kiracının, kiraya verene güvence vermesi mümkündür. Güvenceye ilişkin şartlar, Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesinde açıkça belirtilmektedir. Çalışmada Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesindeki düzenlemeden hareketle güvencenin, kira bedeline karşılık sayılıp sayılamayacağı üzerinde durulmuştur. Bu noktada güvencenin kira bedeline karşılık sayılıp sayılamayacağına ilişkin ikili bir ayrım yapmak suretiyle konu incelenmektedir. Özellikle kira ilişkinin devamı sırasında güvencenin, kira bedeline karşılık sayılıp sayılamayacağı meselesi Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun da dikkate alınmak suretiyle ele alınmıştır.

Kira Sözleşmesi, Güvence, Güvence Verme, Kiraya Veren, Kiracı.

The lease agreement is a contract in the Turkish Code of Obligations. In this contract, the lessee can give deposit. The requirements for deposit is clearly laid down in Article 342 of the Turkish Code of Obligations. In this study, it is emphasized that whether the assurance can be countered by the lease contract in Article 342 of the Turkish Code of Obligations. At this point, the issue is examined by making a double distinction as to whether the assurance can be counted against the rent amount as the lease relationship continues and after the lease agreement has ended. Especially, the issue of whether the security could be countered to the rent amount during the continuation of the leasing relationship was considered by taking into account the Law on Real Estate Leases.

Lease Contract, Security Deposit, Pay a Security Deposit, Lessor, Leassee.

Giriş

Kira sözleşmesi, TBK’nın 299 vd. maddelerinde düzenlenmektedir. TBK’nın 299. maddesine göre kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.¹ TBK’da kapsamlı bir şekilde ele alınan kira sözleşmesi açısından değerlendirilmesi gereken bir konu TBK’nın 342. maddesinde düzenlenen kiracının güvence vermesidir. Çalışmada güvence kavramıyla birlikte asıl üzerinde durulmak istenen mesele kiraya veren ya da kiracı tarafından güvencenin, kira bedeline karşılık olarak sayılıp sayılamayacağıdır.

Çalışmada sistematik açıdan öncelikle kira hukukunda güvence kavramı üzerinde durulmuş ve özelliklerinden bahsedilmiştir. Ardından kiracı ya da kiraya veren tarafından güvencenin, kira bedeline karşılık sayılıp sayılamayacağı, Yargıtay uygulaması da dikkate alınarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu tespit yapılırken kira sözleşmesinin devam ediyor olup olmamasına göre ikili bir ayrım yapılmakta ve inceleme bu kapsamda genişletilmektedir.

I. Kira Hukuku’nda Güvence (Depozito) Kavramı

Güvence kavramı altında güvencenin tanımı ve şartları ile güvence miktarını hesaplanması, güvencenin verilme zamanı ve güvencenin konusu hakkında kısa bilgiler verilmektedir.