Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Roma Hukuku’nda Mülkiyet Kavramı ve Mülkiyet Hakkına İlişkin Kısıtlamalar

Term of Ownership and Restrictons on the Ownership in Roman Law

Bengi SAYIN KORKMAZ

Mülkiyet hakkı mal üzerinde hak sahibine en geniş yetkiler sağlayan bir hak olarak ifade edilmektedir. Roma Hukuku’nda mülkiyet hakkını ifade eden en eski terim ’dur. Daha sonraları, mülkiyet hakkını ifade etmek için ve terimlerinin kullanıldığı görülmektedir. Mülkiyet hakkına yönelik olarak Roma Hukuku’nda bazı kısıtlamalar bulunmaktadır. Roma Hukuku’nda bu düzenlemeler özel hukuk ve kamu hukukuna ilişkin kısıtlamalar olmak üzere iki bölümde incelenmektedir. Roma Hukuku’ndaki pek çok ilke bugün modern hukukun konuya ilişkin düzenlemelerinin temelini oluşturmaktadır.

Mülkiyet Hakkı, , , , Kısıtlama, Roma Hukuku.

Ownership is the most comprehensive real right in Roman law. In Roman Law, the oldest term that refers to the ownership is . Later, it is seen that the terms and are used to express the ownership. There are some restrictions on the ownership in Roman law. These arrangements are examined in two parts in Roman law. These are private law and public law restrictions. Lots of principles in Turkish law about with this subject are based on Roman law.

Ownership, , , , Restriction, Roman Law.

Giriş

Hak, hukuken korunan menfaatlerdir. Bir diğer ifadeyle, kişilerin iradelerine uygun olarak, hukuk düzeni tarafından korunmasına yetki verilen menfaatler hak olarak tanımlanır. Hakların, ilk olarak Roma Hukuku’nda yapılmış olan ve çağdaş hukuk sistemlerinin temelini oluşturan en önemli ayrımı ayni hak-şahsi hak ayrımıdır. Şahsi haklar sadece borçlu durumunda olan kişilere karşı ileri sürülebilir. Kişilere mallar üzerinde doğrudan doğruya ve herkese karşı ileri sürülebilen mutlak egemenlik sağlayan haklar ise ayni haklar olarak nitelendirilir.

Çağdaş özel hukukların çoğunda olduğu gibi Roma Hukuku’nda da ayni haklar, mülkiyet hakkı ve sınırlı ayni haklar olarak iki bölüme ayrılmaktadır. Mülkiyet hakkı, hak sahibine söz konusu mal üzerinde en geniş yetkileri sağlayan ayni haktır. Bu bağlamda mülkiyet hakkı mal üzerinde her türlü egemenliği sağlayan bir hak olarak tanımlanır. Roma Hukuku kaynaklarında mülkiyet hakkına sahip olan kişinin, kullanma yetkisi (ius utendi), semerelerden yararlanma yetkisi (ius fruendi) ve mal üzerinde tasarruf etme yetkisi (ius abutendi) olmak üzere üç yetkisinden söz edilmektedir.

Mülkiyet bir mal üzerinde bulunabilecek tam ve tekelci bir hakimiyet, Roma Hukuku’ndaki ifadesiyle plena in re potestas olarak ifade edilir. Malik hukuki işlem ya da hukuk düzeni tarafından kısıtlanmış olmadıkça mülkiyet hakkını dilediği gibi kullanabilir. Dolayısıyla, mülkiyetin mutlak hakimiyetinin bazı durumlardan etkilenebileceği kabul edilmektedir. Mülkiyet malikin yetkileri, kanun veya üçüncü kişilerin o şey üzerindeki hakları ile kısıtlanabilir.