Azmettirilen Kişinin, Azmettirenin Talimatı Dışına Çıkması Halinde Azmettirenin Sorumluluğu
Seydi KAYMAZ
Azmettirme, belli bir suçu işleme hususunda henüz bir fikri olmayan bir kişinin başkası tarafından bu suçu işlemeye karar verdirilmesi olarak tanımlanmıştır.1 Bir başkasının dövülmesi hususunda azmettirilen fail, sınırı aşarak kişiyi öldürebilir yahut failin yaraladığı kişi bu yaralanmanın etkisiyle ölebilir. Bu gibi hallerde failin ve özellikle azmettirenin sorumluluğunun ne şekilde tespit edileceği büyük önem taşır.
765 sayılı TCK’nın uygulanması bakımından sorun, kastın aşılması suretiyle adam öldürmek suçu kapsamında değerlendirilmiştir. Yüksek Mahkememizin süreklilik arz eden uygulaması, illiyet bağı bulunmak koşuluyla müessir fiile azmettirenin meydana gelen ağır neticeden sorumlu tutulması gerektiği şeklindeydi.2 Sorumluluk bakımından meydana gelen ağır netice için failin en azından taksirle hareket etmesini arayan 5237 sayılı TCK’nın 23’üncü maddesi hükümlerine göre, azmettirenin meydana gelen ağır neticeden sorumlu tutulabilmesi için en azından taksirle hareket etmesi lazımdır. Meydan gelen ağır netice olan ölüm bakımından azmettirene, taksir düzeyinde kusur yüklenebilip yüklenemeyeceğini çeşitli ihtimallere göre değerlendirmek gerekir.
Öldürücü etkisi yüksek olan ateşli silahla veya bıçakla bir kişinin yaralanmasını isteyen azmettirenin, bu gibi olaylar sonucu kişilerin ölebileceğini öngöremeyeceği söylenemez. Eylemin hareketli ortamında bıçağın hayati bölgelere denk gelmesi, öldürücü olmayan nahiyeler hedeflense dahi, şu veya bu nedenlerle daha öldürücü nahiyelerin isabet alarak kişilerin ölmesi az rastlanan olaylar değildir ve bunun öngörülmesinin mümkün olmadığı iddia olunamaz. Bıçakla bacak nahiyesine vurulan darbenin femoral artere denk gelmesi halinde ölümcül bir sonuç doğurduğu bilinen ve sıkça rastlanan bir olaydır. Öngörülebilen bu netice, azmettireni azmettirmekten alıkoymamış ise artık azmettirenin olası kastla adam öldürmek suçundan sorumlu tutulması lazımdır.3 Olası kastın kanıtlanamadığı olaylarda, en azından meydana gelen ağır netice bakımından taksirle hareket ettiği kabul edilerek azmettirenin m. 87/4 uyarınca sorumluluğu yoluna gidilmelidir.
