İş Hukukumuzda İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verme Yükümlülüğüne İlişkin Temel Esaslar

Basic Principles with Respect to Obligation of the Employer to 
Provide Training Related to Occupational Health and Safety in
 Turkish Labor Law

Barış DUMAN

İş kazaları ve meslek hastalıkları, çok sayıda insanın hayatını tehdit etmekte ve büyük mali kayıplara neden olmaktadır. İş yaşamındaki sağlık ve güvenliğe dair olumsuzlukların ve kayıpların en önemli nedeni bireylerin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin pozitif bir kültürden yoksun olması ve bu konudaki bilinç seviyesinin düşüklüğüdür. İş kazalarını ve iş yaşamından kaynaklanan sağlık sorunlarını azaltmanın en önemli yolu işyerlerinde iş güvenliği kültürü oluşturmaktır. İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, işyerlerinde iş güvenliği kültürü oluşturmanın en hızlı ve en etkili adımını teşkil eder. Bu çalışmada İSG’nin ilk adımı olarak işverenin eğitim verme yükümlülüğü, ülkemiz mevzuatı çerçevesinde genel hatlarıyla ve yargı kararı örnekleriyle incelenmiştir.

İş Sağlığı ve Güvenliği, Güvenlik Kültürü, İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi.

Work accidents and occupational diseases are threatening lives of many workers and they are also causing huge financial losses. The main reason for losses and such undesired consequences pertaining to health and safety in working life is an outcome of lack of a positive safety culture in the issues mentioned above and a low level of awareness. The best way to reduce health problems arising from occupational accidents in working life is to establish a safety culture in organizations. Occupational health and safety training is the most rapid and effective way of creating safety culture in workplaces. In this paper employer’s obligation to provide a training as the first step of Occupation Health and Safety is reviewed in general terms of our country’s legislations and with the samples from judicial decisions.

Occupational Health and Safety, Safety Culture, Occupational Health and Safety Training.

Giriş

İş sağlığı ve güvenliği konusu, günümüz çalışma hayatının ve iş hukukunun önemli bir boyutunu oluşturmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin uygulanması ya da uygulanmaması çalışanlar ve işverenlerin ötesinde toplumsal yaşamda etkiler doğurmaktadır.

İş hukukunun temel ilkelerinden biri olan işçinin korunması ilkesi, yalnızca işçilerin işverenden bir alacağının ortaya çıkmasıyla sınırlı değildir. Yapılacak düzenlemelerle, işçilerin çalışma koşullarına bağlı önlenebilir muhtemel zararlardan korunması da oldukça önemlidir. Bu noktada belirtmek gerekir ki tazmin etme yaklaşımından ziyade, önleyici mahiyeti ağır basan iş sağlığı ve güvenliği prensiplerinin temel amacı, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının meydana gelmeden önlenmesidir.

İş kazalarının ve meslek hastalıklarının doğuracağı sonuçlarla mücadele etmenin zorluğu ve maliyeti karşısında bu kazaların ve hastalıkların, ortaya çıkmadan, kaynağından ortadan kaldırılmasını hedef alan çağdaş standartların hayata geçirilmesi son derece önemlidir. Bu noktada ifade edilmesi gerekir ki iş sağlığına ve güvenliğine ilişkin önleyici yaklaşımın kamusal ve özel sektör çalışma ilişkilerine hâkim olması için her şeyden önce toplumda güvenlik bilincinin yerleşmesi gerekir. Bu bilinç esasında bir kültür ve eğitim politikası olarak kabul görmelidir.

Devlet tarafından belirlenen yasal kurallar çerçevesinde, bilinçli işverenler tarafından, çalışanlarına yönelik iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim verme yükümlülüğünün, çalışma koşullarına uygun yeterlilikte ve süreklilikte yerine getirilmesi, çalışma barışının olmazsa olmazlarındandır.

Çalışmamızda, iş sağlığı ve güvenliği kavramı ve işveren yükümlülüklerine genel olarak temas edip; esas itibarıyla 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümleriyle, ilgili Yönetmelik düzenlemeleri çerçevesinde, işverenin çalışanlarına karşı iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verme yükümlülüğü, öğreti görüşleri ve yargı kararlarıyla birlikte ayrıntılı olarak ele alınmıştır.