Türk Ceza Hukukunda Kazanç Müsaderesi

Confiscation of Property in Turkish Criminal Code

Hüseyin ACAR

Kazanç müsaderesi özellikle son yıllarda karşılaştırmalı hukuk sistemlerinde organize suç örgütlerinin başta uyuşturucu ticareti, kara para aklama, kaçakçılık gibi suçlardan elde ettikleri gelirler olmak üzere suçtan elde edilen gelirlerle etkin bir mücadele aracına dönüşmüştür. Bu anlayış ve dünyadaki genel eğilim Türk hukuk sistemimizde de benzer adımların atılmasına sebep olmuştur. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda müsadere kurumu, eşya ve kazanç müsaderesi olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Kazanç müsaderesi kurumunun düzenlenmesinin amacı, hukuka aykırı şekilde maddî bir menfaat veya suç işlemek suretiyle haksız bir kazanç elde edilmesinin önüne geçilmek istenmesidir. Yeni düzenlemede kısmi müsadere, eşdeğer müsadere, kaim değerin müsaderesi, orantılılık ilkesi gibi kurumlara yer verilmiştir. Bütün bu düzenlemelerde iyi niyetli üçüncü kişilerin durumu dikkate alınmıştır. Bu makalede 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda güvenlik tedbirleri arasında sayılan kazanç müsaderesini genel olarak ele alacağız. Ayrıca suç geliri kavramı üzerinde durup, kazanç müsaderesinin konusuna ve kazanç müsaderesinde fiile ilişkin şartlara değineceğiz.

Kazanç Müsaderesi, Suç Geliri, Maddi Menfaat, Kaim Değerin Müsaderesi, Maddi Menfaatlerin Değerlendirilmesi veya Dönüştürülmesi.

Especially in recent years, the confiscation of revenues obtained by criminal organizations from crimes such as illegal drug traffic, money laundering, and smuggling are considered as an effective deterrent, and in the direction of overall tendency in the world, it leads to similar steps in out Turkish Judicial System. In the Turkish Criminal Code numbered 5237, the confiscation is divided into two categories as property and income confiscation. The purpose of organizing the confiscation institution is to prevent to acquire illegally through gaining illegal/unlawful material benefit or committing an offense. With the new regulation, the institutions such as partial confiscation, equivalent confiscation, confiscation of replacement value, principle of proportionality are subjugated. In all these regulations, the status of bona fide third parties is taken into account. In this article, we consider the confiscation of property which is considered in the security measures in the Turkish Criminal Code numbered 5237. Additionally, we consider the crime revenues, the subject of the confiscation of property and the circumstances of the act of the confiscation of property.

Confiscation of Property, Crime Revenue, Material Benefit, Replacement Value Confiscation, Evaluation or Transformation of these Material Benefits.

I. KAZANÇ MÜSADERESİ

Suç işlemek suretiyle kazanç elde edilmesini engelleyecek etkin bir yaptırım çeşidi olan kazanç müsaderesi, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun Genel Hükümler kısmında, Güvenlik Tedbirleri başlığı altında 55. maddesinde düzenlenmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu madde 55 - (1) “Suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddî menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine karar verilir. Bu fıkra hükmüne göre müsadere kararı verilebilmesi için maddî menfaatin suçun mağduruna iade edilememesi gerekir.

(2) Müsadere konusu eşya veya maddî menfaatlere el konulamadığı veya bunların merciine teslim edilmediği hâllerde, bunların karşılığını oluşturan değerlerin müsaderesine hükmedilir.

(3) (Ek: 26/6/2009-5918/2 md.) Bu madde kapsamına giren eşyanın müsadere edilebilmesi için, eşyayı sonradan iktisap eden kişinin 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun iyi niyetin korunmasına ilişkin hükümlerinden yararlanamıyor olması gerekir.” şeklindedir.¹