Müşteriyi Ek Edimlerle Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltmak Suretiyle Haksız Rekabet (TTK m. 55.1.a.7)

Unfair Competition by Deceiving Customers on the Real Value of the Proposition with the Help of Additional Performances

Ufuk TEKİN

Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 55. maddesinde yer alan haksız rekabet hallerinden biri de müşteriyi ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltmaktır. Bir davranışın TTK m. 55.1.a.7’ye göre haksız rekabet teşkil edebilmesi için müşteriye bir ek edim sunulmalı ve bu ek edim, sunumun gerçek değeri konusunda müşteriyi yanıltacak nitelik taşımalıdır. Bu çerçevede, çalışmamızda öncelikle ek edim kavramından ne anlaşılması gerektiği üzerinde durulacak; daha sonra, sunumun gerçek değeri ile müşterinin ne zaman bu değer hakkında yanıltılmış sayılacağı hususları açıklanmaya çalışılacaktır. Tüm bu açıklamalar yapılırken de, söz konusu hükmün mehazının İsviçre Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu’nun (HRK) 3. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi olması sebebiyle, konuya ilişkin İsviçre öğretisinden ve yargı kararlarından istifade edilecektir.

Haksız Rekabet, Ek Edim, Sunumun Gerçek Değeri, Müşteriyi Yanıltma, TTK m. 55.1.a.7.

One of the facts that can be identified as unfair competition, which are regulated by the Turkish Commercial Code (TCC) Art. 55, is the deception of the customers about the real value of the proposition with the help of additional performances. There are several conditions for an affair to constitute unfair competition. First of all, there must be an additional performance. Secondly, the additional performance should be deceptive enough in order to deceive the customer about the real value of the proposition. In this context, the concept of additional performance will be emphasized, and then, the question when the customer can be considered as a deceived customer will be tried to clarify. Because of the reason that the relevant article in TCC is originated from The Code on Prevention of Unfair Competition of Switzerland (CPUCS) Article 3 Paragraph 1 Subparagraph (g), Swiss doctrine and court decisions will also be benefited from.

Unfair Competition, Additional Performance,The Real Value of the Proposition, Deceiving the Customer, TCC Art. 55.1.a.7.

I. GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK)¹ yürürlüğe girmesiyle Türk ticaret hukukunda köklü değişikliklere gidilmiş, haksız rekabete ilişkin TTK hükümleri de bu değişikliklerden nasibini almıştır. TTK’nın haksız rekabete ilişkin hükümlerinde gerçekleştirilen değişikliklerin temelinde birçok sebep yer almaktadır. Her şeyden önce dünyadaki ekonomik gelişmelerin de etkisiyle değişen küresel rekabet anlayışı, haksız rekabete ilişkin TTK hükümlerinde değişiklik yapılmasını kaçınılmaz kılmıştır. Bunun yanı sıra mehaz İsviçre ve Alman² hukuk sistemlerinde 1986 yılında haksız rekabetin önlenmesine ilişkin yeni kanunların yürürlüğe girmesinin de haksız rekabete ilişkin TTK hükümlerinde değişiklik yapılması ihtiyacı doğurduğunu söylemek mümkündür. Nihayet, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne aday ülke statüsü sebebiyle Avrupa Birliği müktesebatını iç hukuka aktarma yükümlülüğü düşünüldüğünde³; haksız rekabete ilişkin TTK hükümlerinin, Avrupa Birliği’nin 11.5.2005 tarih ve 2005/29 sayılı “Haksız Ticari Uygulamalarına İlişkin Yönergesi”⁴ (Yönerge) ile de uyumlu hale getirilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur⁵.

İşte TTK ile öngörülen yeniliklerden biri de, 55. maddenin 1. fıkrasının (a) bendinin 7. alt bendinde müşteriyi ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltmanın özel olarak haksız rekabet teşkil ettiğinin düzenlenmiş olmasıdır. Mülga TTK’da karşılığı bulunmayan bu hükmün mehazı İsviçre Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu⁶ (İHRK) m. 3.1.g hükmü⁷ olduğundan çalışmamızda büyük ölçüde İsviçre öğretisinden ve yargı kararlarından yararlanılacaktır.

TTK m. 55.1.a.7’nin amacı, müşterinin, karar verme özgürlüğünün kendisine çeşitli katkılar sunulmak suretiyle zedelenmesinin önüne geçmektir⁸. Başka bir ifadeyle söz konusu hüküm, müşteriyi normalde satın almayacağı mal veya hizmetleri salt kendisine sunulan ek edimlerin etkisiyle satın almasına karşı korumaktadır⁹. Ancak hemen belirtelim ki, müşteriye sunulan her ek edim o davranışın haksız rekabet teşkil etmesine yol açmaz. Bunun için ayrıca müşterinin kendisine sunulan bu ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltılmış olması da gerekir.