Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Eser Sahipleri ve İcracı Sanatçıların Cayma Hakkı

Right of Revocation of Authors and Performers

Mustafa TOPALOĞLU

Eser sahipleri devir yada lisans işlemlerine girerek eserinden mali yada manevi olarak yararlanmak ister. Eser üzerindeki mali hakkı devir alan kişi, eser sahibinin bu haklı beklentisini karşılamayabilir. Onun eserinden tam yada gereği gibi yararlanmasına engel olabilir. Bu gibi durumlarda menfaati esaslı şekilde ihlal edilen eser sahibi, cayma beyanında bulunarak eserini geri alabilir. Doktrin ve Yargıtay eser sahiplerinden başka icracı sanatçıların da cayma beyanını kullanabileceğini kabul etmektedir. FSEK cayma beyanının kullanılmasını birtakım şartlara bağlamıştır. Makalemizde Türk Fikri Hukuk uygulamasında emsal Yargıtay kararları dikkate alınarak cayma hakkının kullanım şartları ve sonuçları incelemeye çalışılmıştır.

Cayma Hakkı, İcracı Sanatçılar, Cayma İhtarı, Caymaya İtiraz, Caymadan Feragat.

Authors wish to benefit from their works financially or morally by entering into a transfer or a licensing agreement. The person who takes over the financial right may not satisfy the rightful expectation of the author. He/she may prevent the author from benefiting his/her work fully or properly. In such case, the author whose interest has been violated substantially may withdraw his/her work by making a declaration of revocation for non-exercise. The doctrine and the Court of Cassation accept that other than the authors the performers can also use the declaration of revocation for non-exercise. Law on Intellectual Property and Artistic Works has set conditions for the use of the declaration of revocation of non-exercise. In our article, it has been tried to examine the terms of use of the right of revocation for non-exercise and its consequences by considering the decisions of the Court of Cassation in the application of Turkish Intellectual Property Law.

Right of Revocation, Right of Revocation for Non-Exercise, Performers, Notice of Revocation, Objection to Revocation, Waiver of Revocation.

I. Cayma Hakkının Amaç ve Kapsamı

Eser sahipleri, genellikle eserlerini kendi imkânlarıyla yayma imkânlarına sahip olmadıklarından ya da bu tür işlerle uğraşmak istemediklerinden, devretme veya lisans verme yolunu seçerler. Eser sahibinin kuşkusuz eserini devrederken birtakım mali ve manevi beklentileri de vardır. Mali beklentisi, eserinden ekonomik olarak bir gelir elde etmek iken, manevi beklentisi ise eserinin ve bazen de eser sahibi olarak kendisinin geniş halk kitleleri tarafından tanınmış olmasıdır. Bazen tanınma şeklinde gerçekleşen manevi menfaat, tanınma dolayısıyla eserin daha fazla satış rakamları elde etmesine bağlı olarak gelir artışı da yaratır. Hatta eserin hit olması eski dönemlerde olduğu gibi altın plak ve benzeri ödüllerle eser sahibini taçlandırır.

Mali bir hakkı devralan kişi, aradaki anlaşmaya uymayabilir, devraldığı hakkı hiç ya da gereği gibi kullanmayabilir, gereken zamanda kullanmayabilir veya eser sahibinin haklarına zarar verecek şekilde kullanabilir.1 Bu durumlarda eser sahibi eseri devrettiğine pişman olur.

İşte FSEK, eserini devreden eser sahibinin oluşan bu mağduriyetini önlemek için cayma hakkını öngörmüştür. FSEK m.58; “Mali bir hak veya ruhsat iktisap eden kimse, kararlaştırılan süre içinde ve eğer bir süre tayin edilmemişse icabı hale göre münasip bir zaman içinde hak ve salahiyetlerden gereği gibi faydalanmaz ve bu yüzden eser sahibinin menfaatleri esaslı surette ihlal edilirse eser sahibi sözleşmeden cayabilir.” hükmünü içermektedir. Buna göre, mali bir hak veya kullanma yetkisi elde eden kişinin bu hakkını gereği gibi kullanmamasından dolayı menfaatleri esaslı şekilde ihlal edilen eser sahibi sözleşmeden cayma hakkını kullanabilir.