Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Bir Mesleki Emeklilik Sistemi Olarak Ordu Yardımlaşma Kurumunun Hukuki Statüsü ve Emeklilik Sistemleri İçindeki Yeri

The Legal Status of Army Assistance Fund (OYAK-AAF) as a Vocational Pension Fund and Its Place in Whole Retirement Systems

Mehmet BAĞCI,Ümit ERCAN

Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), 205 sayılı Kanun ile 1961 yılında kurulan bir mesleki emeklilik kurumudur. Kuruluş tarihi itibariyle “ayrı bir hukuki kişiliğe sahip”, “kamu kaynağı kullanmayan” ve “kendine özgü” bir yapıdır. OYAK üyelerine veya katılımcılarına emeklilik, ölüm ve maluliyet yardımları yaptığı gibi ayrıca isteğe bağlı olarak emekli maaşı, konut edindirme ve borç verme hizmetleri de sunmaktadır. Bu çalışmada, OYAK’ın bir mesleki emeklilik sistemi olarak kuruluşu ve gelişimi ile diğer emeklilik sistemleri içerisindeki durumu incelenmiştir.

Emeklilik, Tamamlayıcı Emeklilik, Bireysel Emeklilik, Mesleki Emeklilik, Sosyal Güvenlik Sistemi.

The Army Assistance Fund (OYAK-AAF) is a complementary vocational pension fund established by Law no 205. It has a “separate legal personality”, “sui generis” and “private enterprise-no govermantel” organization from the date of establishment. OYAK provides pension, death and disability benefits to its members or participants under its own legislation and also offers voluntary retirement, housing and lending services. In this study, it is aimed to make evaluations about the legal status, management structure, membership status and historical development of the Institution and its comparison in the whole retirement systems.

Retirement, Complementary Retirement, Private Pension, Occupational Pension, Social Security System.

1. GİRİŞ

Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), 01 Mart 1961 tarihli ve 205 sayılı Kanun ile kurulan tamamlayıcı bir mesleki emeklilik fonudur. Ayrı bir hukuki kişiliğe sahip ve kendine özgü bir yapı olarak hizmet vermekte olan OYAK’ın üye sayısı 2017 yılı sonu itibariyle 322 412 kişidir. OYAK, üyelerine emeklilik, ölüm ve maluliyet yardımları ve isteğe bağlı olarak emekli maaşı, konut edindirme ve borç verme hizmetleri sunmaktadır.

OYAK, resmi internet sayfasında; “ekonomileri gelişmiş ve ileri demokrasiye sahip ülkelerde örneklerine çok rastlanan, devletin vatandaşlarına sağladığı güvenlik yardımlarına ek yardımlar sağlamak üzere kurulmuş, tamamlayıcı bir mesleki emeklilik fonu” olarak tanımlamaktadır. Kurum; “Üyelerinin birikimlerini yediemin sıfatıyla kârlılık, verimlilik ve kurumsal yatırım ilkelerine göre yönetir. Kurum; Milli Savunma Bakanlığı (MSB) veya başka herhangi bir idari kurumun hiyerarşik denetimi veya idari vasiyeti altında olmayan, bunların merkez veya taşra teşkilatı içerisinde yer almayan bir yapı” olarak tanımlanmıştır. Bu ifadelerle Kurum; kamu ile bir bağlantısı olmayan özerk bir yapı olduğunu açıklamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada, kendine has bir yapısı olan Kurum’un hukuksal statüsü, yönetim yapısı ve tarihsel gelişimi ile diğer emeklilik sistemleri içerindeki yeri incelenecektir.

OYAK üyelerinin Kurum faaliyetlerine katılımı ve ödenen aidatları karşılığında, Kurum’dan herhangi bir sebeple ayrılma (ölüm, sakatlanma, Türk Silahlı Kuvvetlerinden (TSK) ayrılma vb.) durumunda, Kurum tarafından üye birikimleri nemalandırılarak ödenmektedir. Bu nedenle, üyelerin Kurum varlıkları içerisinde yer alan birikimlerine eklenen yıllık nema oranları üyeler bakımından önem taşımaktadır. Kurum iştiraklerinin yıllık kâr oranları ile Kurum’un öz varlıklarındaki artış, nema oranlarının hesaplanmasındaki temel girdilerdir.