Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Türk Sermaye Piyasasında Piyasa Dolandırıcılığı Suçları

Market Abuse Crimes in Turkish Capital Market 
Law

Buket ÖZ

Bireyler ve kurumlar yapmış oldukları birikimleri, değer kaybetmemesi ve gelir kaynağı oluşturması için yatırım yoluyla değerlendirmek isterler. Sermaye piyasası bu amaca hizmet eden arz ve talebin karşılaştığı bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekonomik göstergelerin önemli bir parçası olan sermaye piyasalarının doğru işlemesi, arz ve talebin serbest olarak oluşmasına ve piyasanın doğal işleyişinin korunmasına bağlıdır.

Piyasa üzerinde yanlış ve yanıltıcı işlemler yapma ya da yanlış ve yanıltıcı bilgiyi yatırımcılara; haber, söylenti, yorum yahut rapor yoluyla aktarma şeklindeki manipülatif hareketlerle piyasanın doğal işleyişine müdahalede bulunulmaktadır. Bu yolla, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını yapay bir seviyede tutarak, sermaye piyasasını kontrol altına almak amaçlanır. Bir diğer deyişle, yapay neticeyle bir kıymetin, manipülatif hareketle oluşan fiyattan işlem görmesi sağlanmaktadır. Bu hareketler milli ekonomiyi, yatırımcıların mali haklarını ve sermaye piyasasının güvenilirliğini olumsuz yönde etkilediklerinden, suç olarak düzenlenmiş ve yaptırım altına alınmıştır.

Sermaye Piyasası Kanunu’nda, bilgiye dayalı ve işleme dayalı olmak üzere, piyasa dolandırıcılığı başlığı altında iki suç düzenlenmiştir. Çalışmamızda bu suçların unsurları, özel görünüş şekilleri, etkin pişmanlık hükümleri, muhakeme şartı, yaptırım ve müsadere başlıkları altında incelenmiştir.

Sermaye Piyasası, Piyasa Dolandırıcılığı, Bilgiye Dayalı Piyasa Dolandırıcılığı, İşleme Dayalı Piyasa Dolandırıcılığı.

Individuals and institutions evaluate their accumulation through investment in order not to lose value and to be a source of income. The capital market is the area where supply and demand meet, allowing for these purposes. The development of capital markets, which is an important part of economic indicators, depends on the free formation of supply and demand and the preservation of the natural functioning of the market.

The natural functioning of the market is impaired by manipulative movements. The aim of the intervention is to control the prices of capital market instruments by keeping them at an artificial level. In other words, the asset is forced to be traded at the relevant price. These movements have been regulated and sanctioned as a crime since they negatively affect the national economy, the financial rights of the investors and the credibility of the capital market.

In this research, market manipülation is examined within the framework of the general theory of crime.

Capital Market, Market Abuse, Market Manipulation Based on Transaction, Market Manipulation Based on Information.

I. GİRİŞ

Sermaye piyasası, bir yıldan uzun vadeli fonların arz ve talebinin, menkul kıymetlere bağlı olarak, karşılaştığı piyasadır1 .

Sermaye piyasası temelde birincil ve ikincil piyasa olmak üzere ikiye ayrılır. Birincil piyasada, finansman ihtiyacı duyan şirket (fon talep eden, ihraççı), kendi çıkardığı sermaye piyasası aracını (hisse senedi, tahvil ve benzeri menkul kıymetler) satarak kendine finansman sağlar. Sermaye piyasası aracını, ihraççıdan satın alan kişi ise fon arz eden, bir diğer deyişle tasarruf sahibi, olarak adlandırılır. Birincil piyasada fon karşılığında menkul kıymet satın alan yatırımcıların, bu menkul kıymetleri tekrar paraya çevirdikleri piyasaya ikincil piyasa denir. İkincil piyasada menkul kıymet sahibi yatırımcılar arasında kıymetler alınır ve satılır2 .

Ekonomik göstergelerin önemli bir ayağı olan sermaye piyasalarının, ekonomik açıdan işlevselliğinin koruması; şeffaflık, kamuyu aydınlatma, piyasanın denetim ve düzenlemeye tabi olması gibi birtakım temel ilkelere bağlıdır. Sermaye piyasası araçlarına yatırım yapacak kimselere, piyasada yapmak istediği işlemler ve bu işlemleri yapacağı kimseler hakkında bilgi akışının sağlanması şeffaflık ilkesinin bir gereğidir. Böylelikle tarafların özgür iradeleri doğrultusunda karar verebilmeleri ve bu sayede de en uygun yatırımı yapabilmeleri amaçlanır. Bu amaçları gerçekleştirmeye yönelik bir diğer ilke ise piyasanın, bağımsız idari bir otorite tarafından denetlenmesidir. Ülkemizde bu yetki ve yükümlülük Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) aittir3 .