Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Anonim Şirketlerin Birleşmesinde
 Yönetim Kurulunun Hukuki Sorumluluğu

Legal Liability of the Board of Directors in the Merger of
 Joint Stock Companies

Kağan SUSUZ

Ticaret şirketlerinde bir yeniden yapılandırma işlemi olan birleşme daha çok anonim şirketler arasında olur ve yönetim kurulları bu süreçte etkin rol oynarlar. Bu nedenle birleşmeye katılan şirketlere, bu şirketlerin pay sahiplerine ve alacaklılarına karşı kusurları ile verdikleri zararlardan sorumludurlar (TTK m.193). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yenilikleri arasında olan bu özel sorumluluk hükmü anonim şirketlerde hukuki sorumluluğu düzenleyen genel hükümlerle (TTK m.549 vd.) uyumlu değildir. Kanunda söz konusu hükümler arasında özel - genel hüküm ilişkisi tam olarak tesis edilememiştir. Bu nedenle farklı uygulamalarla karşılaşmak mümkündür. Gerçekten bir yerde kusur başka bir yerde kusursuz sorumluluğun uygulanması ihtimali vardır. Bu şekilde farklı uygulamalarla karşılaşmamak için söz konusu hükümler arasında nasıl bir ilişki olduğunun ortaya konulması gerekir. TTK m.193’te yapılan atıflar bakımından da yine bir değerlendirme yapmak gerekir. Çünkü atıf yapılmayan fakat uygulanması gereken hükümler bulunmaktadır. Fakat bu hükümlerin hangileri olduğu üzerinde ayrıca durmak gerekir. Çünkü yapılan özel düzenleme nedeniyle genel hükümler bakımından bir sınırlama yapmak icap eder. Örneğin ibra ile ilgili olarak TTK m.193’te bir atıf yoktur. Buradan hareketle birleşmede ibranın olmayacağı söylenemez. Fakat ibranın etkisi ile ilgili hüküm (TTK m.558) kapsamı itibariyle tartışılmalıdır. Bu çalışmada özetle birleşmede ortaya çıkması muhtemel bu gibi sorunlar incelenmiştir.

Anonim Şirket, Yönetim Kurulu, Sorumluluk, Birleşme.

The merger, a restructuring transaction in trading companies, is more common among joint stock companies and board of directors play an active role in this process. Therefore they are responsible to the companies participating in the merger, shareholders and creditors of these companies for the damages they have caused (TCC Art.193). This special responsibility provision, which is among the innovations of the Turkish Commercial Code No. 6102 is not compatible with the general provisions ruling legal liability in joint stock companies (TCC Art.549 et seq.). Special - general provision relation between the provisions at issue is not fully established in code. For this reason, it is possible to encounter different applications. Indeed flaw somewhere there is a possibility the implementation of flawless liability elsewhere. In order to avoid encountering different practices in this way, it must be demonstrated how the relation between the provisions at issue is. It is also necessary to make an assessment in terms of citations in TCC Art.193. Because there are provisions that are not cited but must be applied. But it is also necessary to emphasize what these provisions are. Because of the specific arrangement made, there is a limitation in terms of general provisions. For example, regarding the discharge there is no citation in TCC Art 193. From here it cannot be said that there will be no discharge in merger. But the provision (TCC Art.558) concerning the effect of discharge should be discussed in scope. In this study, such problems that are likely to arise in merger have been examined.

Joint Stock Company, Board of Directors, Responsibility, Merger.

I. Konunun Takdimi

Ticaret şirketlerinde bir yeniden yapılandırma işlemi olan birleşme, kanunda her ne kadar ticaret şirketlerine ilişkin genel hükümler arasında düzenlenmiş (TTK m.134 vd.) olsa da daha çok büyük işletmeleri ilgilendiren bir hukuki işlemdir. Bu nedenle birleşmenin (ilgili hükümlerin) anonim şirketler hukukuyla (genel hükümlerle) uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde farklı uygulamalarla karşılaşmak mümkündür. Anonim şirketlerde hukuki sorumluluk ise genel itibariyle TTK m.549 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Bununla birlikte kanunda farklı yerlerde yine hukuki sorumluluğa ilişkin hükümler bulunmaktadır. Birleşmede hukuki sorumluluk da (TTK m.193) bu şekilde ayrı bir yerde, ticaret şirketlerine ilişkin genel hükümler arasında yer alır. Fakat söz konusu hükümler birbirleriyle uyumlu değildir. Gerçekten aynı konuda farklı hükümlere (çözümlere) yer verilmesi, iç atıfların anlamı farklı uygulamalara neden olabilecek niteliktedir. Örneğin, birleşme sözleşmesini hazırlamakla görevli yönetim kurulunun söz konusu belgeyi gerçeğe aykırı olarak düzenlemesi nedeniyle TTK m.549’da kusur aranmazken, TTK m.193 bu hususla ilgili olarak kusur sorumluluğunu esas almaktadır. Kısaca söz konusu hükümler arasında bir uyumsuzluk olduğu açıktır. İşte bu nedenle konunun birleşmeye bakan yönüyle ele alınması gerekir1 .

II. Özel Hüküm - Genel Hüküm İlişkisi

Ticaret şirketlerine ilişkin genel hükümler arasında yer alsa da birleşmenin de içinde olduğu yeniden yapılandırmalarda sorumluluğa ilişkin düzenleme (TTK m.193) özel hüküm (lex specialis) niteliğindedir2 . Anonim şirketlerde sorumluluğa ilişkin genel hükümlere (TTK m.555-557, 560) yapılan atıflar da bunu desteklemektedir. Fakat söz konusu maddede yine özel hüküm niteliğinde olan başka hükümlere de (TTK m.202-208) atıf vardır3 .

Ne var ki anonim şirketlerde sorumluluğa ilişkin hükümler arasında olup TTK m.193’te atıf yapılmayan hükümler de (ör: TTK m.549, 558, 559) bulunmakta ve bu durum bazı tereddütlere neden olmaktadır. Söz konusu maddede atıf yapılan hükümlerin sınırlı sayıda olup olmadığı ve hükmün amacı bilinmeden bunun önüne geçmek mümkün olmadığından öncelikle bu sorunun çözülmesi gerekir.