Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Basit Yargılama Usulünde Dosya Üzerinden Nihai Karar Verilip Verilemeyeceği (HMK m. 320/1) Üzerine Düşünceler

Cenk AKİL

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunundan farklı olarak yazılı yargılama ve basit yargılama olmak üzere iki yargılama usulü kabul edilmiştir. Asıl yargılama usulü olan yazılı yargılama usulü ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Basit yargılama usulü nde hüküm bulunmayan hallerde yazılı yargılama usulüne ilişkin hükümlerin uygulanacağı kabul edilmiştir. Basit yargılama usulü, daha ziyade çabuk sonuçlandırılması gereken ve daha kısa bir incelemeye ihtiyaç duyan davalar ve işler için kabul edilmiştir. Basit yargılama usulüne tâbi davalar ve işler hakkında duruşma yapılmadan, yani dosya üzerinden karar verilmesi mümkünse taraflar duruşmaya çağrılmadan karar verilebilmektedir. Makalede bu kuralın nasıl anlaşılması gerektiği üzerinde durulmuştur.

Medeni Yargılama Hukuku , 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu , Yazılı Yargılama Usulü , Basit Yargılama Usulü , Sulh Hukuk Mahkemesi , Duruşma, Nihai Karar .

In the Code of Civil Procedure Numbered 6100 were accepted two jurisdiction procedure named written jurisdiction procedure and simple jurisdiction procedure different from the abrogated Code of Civil Procedure Numbered 1086. The written jurisdiction procedure which is the main jurisdiction procedure is detailed regulated. Where no applicable article is found in the simple jurisdiction procedure the written jurisdiction procedure is applied. The simple jurisdiction procedure is accepted for the cases and matter which are needed to be solved more quickly and needed to deal with more simple. During the simple jurisdiction procedure if it is possible to give a decision without hearing, a decision may be given without calling the parties to the hearing. This article focuses on how to be understood this rule.

Law of Civil Procedure, the Code of Civil Procedur Numbered 6100, Written Jurisdiction Procedure, Simple Jurisdiction Procedure, Civil Court of Peace, Hearing, Final Decision.

GİRİŞ

Bilindiği üzere 1086 sayılı mülga Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda yazılı, sözlü, basit ve seri olmak üzere dört ayrı yargılama usulü benimsenmişti. 1.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda ise yargılama usulü sayısı dörtten ikiye indirilmiş ve sadece yazılı yargılama usulü ile basit yargılama usulü kabul edilmiştir1. Bir davada hangi yargılama usulünün uygulanacağı davanın açıldığı mahkemeye veya uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenecektir. Bu bağlamda, asliye hukuk mahkemelerinde yazılı yargılama usulü uygulanırken, sulh hukuk mahkemelerinde ise basit yargılama usulü uygulanmaktadır. Yazılı yargılama usulü basit yargılama usulüne nazaran daha kapsamlı ve geneldir. Nitekim Hukuk Muhakemeleri Kanununda yazılı yargılama usulü (m. 118-186) ayrıntılı olarak düzenlenmiş, basit yargılama usulü ise temel özellikleriyle kaleme alınmış; bu usulde hüküm bulunmayan hallerde yazılı yargılama usulüne ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir (m. 322/1)2.

Yazılı yargılama usulüne tâbi bir dava hakkında karar verilebilmesi için uyuşmazlıkla ilgisi bulunan bütün vakıaların ve hukuki sorunun eksiksiz incelenmesi gerekir. Böyle bir yargılamanın uzun bir zaman alacağı ve masraflı olacağı açıktır. Bazı hallerde ise bu, zaman ve masraf kaybı olarak değerlendirilmekte; maddi hukuka ilişkin talebin incelenmesi bakımından gereksiz ya da yararsız olabilmektedir. Bu gibi durumlarda, yazılı yargılama usulünün uygulanması maddi hukuka ilişkin bazı taleplerin ortadan kalkmasına yol açabilir3. İşte bu gerekçelerle yazılı yargılama usulünün yanı sıra başka bir yargılama usulüne daha ihtiyaç duyulmuştur. Bir başka deyişle, basit yargılama usulünün kabul edilmesinin sebebi, bazı davalar ve işler bakımından daha kısa bir incelemeye ihtiyaç duyulması ve daha kolay bir incelemeyle sonuçlandırılabilecek nitelikte olmasıdır4. Nitekim, basit yargılama usulü öğretide, dava malzemesinin sınırlandırılması suretiyle basitleştirilmiş ve kısaltılmış olan bir yargılama şekli olarak tanımlanmıştır5. Basit yargılama usulü çabuk karara bağlanması gereken yahut nispeten küçük uyuşmazlıklarda ve işlerde uygulama alanı bulur6.

Basit yargılama usulünün bu özelliğinden dolayı akla, bu usule tâbi bir davada mahkemenin dosya üzerinden, yani duruşma yapmadan karar verip veremeyeceği gelmektedir. Aşağıda bazı Yargıtay kararları ışığında bu soruya cevap bulunmaya çalışılacaktır.