Nobel Ekonomi Ödülü Sahibi Douglass C. North’un İktisat Bilimine Katkıları: Yeni İktisat Tarihi ve Kurumsal İktisat
The Contributions of Nobel Laureate Douglass C. North to the Economic Science: New Economic History and Institutional Economics
Coşkun Can AKTAN,Serdar YAY
Yeni İktisat Tarihi, Kurumsal İktisat, Alan Tanımı: İktisat
New Economic History, Institutional Economics JEL Code: B15, B25, B52
I.GİRİŞ
Douglass C. North, kurallar ve kurumların ekonomik performans üzerindeki etkilerini inceleyen ve adına “yenikurumsaliktisat(newinstitutional economics)”adı verilen disiplinin günümüzdeki önemli temsilcilerinden birisidir. Öte yandan North, yeni kurumsal iktisat ve yeni iktisat tarihi alanındaki öncü çalışmaları dolayısıyla Nobel ekonomi ödülüne layık görülen saygın bir ekonomisttir. Bu kısa yazı içerisinde North’un sadece kural ve kurumların oluşumu, değişimi ve bu değişimin ekonomik performans üzerindeki etkileri konusundaki görüşlerini ve diğer bazı katkılarını özetlemeye çalışacağız.
II. NORTH’UN YAŞAM HİKAYESİ: KISA BİYOGRAFİ
Demir’in ifadesiyle “eski kurumsal iktisat (old institutional economics)1”ile “yeni kurumsal iktisat (new institutional economics)2”arasında bir köprü kuran North, 1920 yılında Cambridge’de dünyaya gelmiştir. California Üniversitesi (University of California)’nde yükseköğrenim gören North, burada tanıştığı “marksizm3”ile birlikte tüm yaşamının değiştiğini ifade etmiştir. Doktorasını da bu üniversitede iktisat tarihi alanında yapan North, 1950 yılında Washington Üniversitesi (University of Washington)’nde asistan olarak çalışmaya başlamıştır (Demir, 1996: 207; North, 1995: 252).
1960 yılında profesörlüğe yükselen North, aynı yıl yeni kurumsal iktisat içerisinde gelişen “yeni iktisat tarihi (cliometrics)”olarak bilinen yaklaşımının popüler olmasını sağlayan “İktisat Tarihi Dergisi (Journal of Economic History)”nin ortak editörlerinden biri olmuştur. North, Washington Üniversitesi’nde 1983 yılına kadar profesör olarak görev yapmış, emekli olduktan sonra ise çok uzun yıllar aynı üniversitede onursal profesör anlamına gelen “emeritüsprofesör” ünvanı ile çalışmalarına devam etmiştir. North, aynı zamanda 1972 yılında “İktisat Tarihi Kurumu (Economic History Association)” başkanlığı görevine getirilmiştir (Klein & Daza, 2013: 526).
