Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı

Right of Withdrawal in Distance Contracts

Gülşah İSLAMOĞLU

Mesafeli sözleşmelerde tüketiciler, satıcı/sağlayıcı ile bir araya gelemedikleri için satın alacakları mal ve hizmetler hakkında yeterince bilgi sahibi olamamaktadırlar. Bu durum tüketiciler nezdinde endişe yaratmaktadır. Bu belirsizliği ortadan kaldırmak ve tüketicilerin mesafeli sözleşmelere endişesizce katılımlarını sağlamak amacıyla kanun koyucu bu sözleşmelere özgü özel hükümler getirerek bu alanda düzenlemeler yapmıştır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ardından mesafeli sözleşmelere ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenleyen Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği 27 Kasım 2014 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmış olup, 27 Şubat 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu makalede tüketicinin korunması açısından mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı incelenmiştir.

Mesafeli Sözleşme, Tüketicinin Korunması, Tüketicinin Bilgilendirilmesi, Cayma Hakkı, Elektronik Ticaret.

Consumers and suppliers do not come together because of the specific nature of distance contracts. So that consumers do not have enough information about goods and services. Consumers need to be protected. Special provisions have been enacted in order to protect consumers from this uncertainty and to make shopping without worry in order to protect the rights of consumers. Law on Consumer Protection no 6502 went into effect on May 28th, 2014. Afterwards, the Regulation on Distance Contracts, which regulates the application of procedures and principles, was published on the Official Gazette on November 27th, 2014, and went into effect on February 27th, 2015. In this article right of withdrawal in distance contracts have been studied with respect to the protection of consumer.

Distance Contract, Consumer Protection, Informing the Consumer, Right of Withdrawal, Electronic Commerce.

Giriş

Bilgi ve iletişim teknolojisindeki gelişim ve hızlı değişim ile birlikte insanlar artık mal ve hizmet ihtiyaçlarını satıcı/sağlayıcı ile yüz yüze gelmelerine gerek kalmaksızın, uzaktan iletişim araçları yardımıyla gidermeye başlamıştır. Böylelikle sözleşmelerin yapılmasında yeni bir teknik ortaya çıkmıştır. Teknolojinin sunduğu olanaklar sayesinde, dünyanın herhangi bir yerinde bulunan satıcılara/sağlayıcılara ulaşmak ve onlarla sözleşme yapmak mümkün hale gelmiştir. Bunun yanında, bugün insanlar mağazalar sayesinde satın alabilecekleri ürünlere bire bir ulaşsalar dahi internet üzerinden temin etmeyi tercih etmektedirler. Günümüzde birçok marka internet alışveriş sitelerini de kullanıma açmıştır. Tüketiciler, hem mağazalarda vakit kaybetmemekte hem satın aldıkları ürünleri kolayca istedikleri yerlere getirtebilmektedirler. Böylelikle zamanın çok değerli olduğu günümüz dünyasında tüketiciler için büyük bir avantaj yaratılmış durumdadır. Bu durum elbette ki sağladığı kolaylıkların yanında bazı sorunları da meydana getirmiştir. Tüketiciler, satın alacakları mal veya yararlanmak istedikleri hizmet hakkında yeterince bilgi sahibi olamamakta, almak istedikleri mala dokunamamakta, karşı tarafın kimliği ve güvenilirliği konusunda yeterince tatmin olamamaktadırlar.

Satıcı/sağlayıcı ile tüketicinin, fiziksel olarak bir araya gelmeksizin, uzaktan iletişim araçları yardımıyla kurdukları bu sözleşmeler, mesafeli sözleşme olarak isimlendirilir (TKHK m. 48).

Bu çalışmada esas olarak mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı ele alınmıştır. Bunun yanında konuyla ilişkili olduğu için; mesafeli sözleşmeler kavramı, sözleşmenin kapsamı, hukuki niteliği, tarafları, tüketicinin korunması gerektiğinin nedenleri, tarafların hak ve yükümlülüklerine de değinilmiştir.

I. Mesafeli Sözleşme Kavramı

Mesafeli sözleşmeler; 6502 Sayılı TKHK m. 48’de düzenlenmiştir. Maddeye göre, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, malların veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılmasıyla kurulan sözleşmeler mesafeli sözleşmelerdir.

Mesafeli sözleşme kavramı, yasayla düzenlenen borçlar hukuku sözleşmelerinden; içeriğinin belirlenmesi ve zorunlu unsurlarının düzenlenmesi açısından farklı bir tipolojiye sahiptir1 . Bu sözleşme TKHK ile ele alınıp; meydana gelme şekli ve kurulma tekniği ile farklılık göstermektedir2 . Borçlar Kanununda yer alan ‘mesafeli satış’ ile TKHK’da yer alan ‘mesafeli sözleşmeler’ incelendiğinde; ilkinde satılan malın sözleşmenin ifa yerinden başka bir yere gönderilmesi söz konusuyken ikincisinde tüketici ile mal ya da hizmet satıcısının aynı yerde olmaması, aralarında mesafe bulunması ve sözleşmenin iletişim araçları ile yapılması ifade edilmektedir3 . O halde mesafeli sözleşmenin; tüketici ile satıcı/sağlayıcı arasında yapılan ve satıcının/sağlayıcının mesafeli sözleşmelere özgü olarak organize ettiği bir satış veya hizmet ağı çerçevesinde bir mal veya hizmet edimi ile ilgili olarak, sözleşmenin kurulması anına kadarki süreç de dâhil olmak üzere münhasıran bir veya birden çok uzaktan iletişim aracı yardımıyla kurulan sözleşmeler olarak tanımlanması mümkündür4 .

Avrupa Yönergesi5 tanımlarında (m. 2/1) da mesafeli sözleşmeyi kurmaya yönelik irade beyanları arasında zamansal ve yerel bir aralığın bulunması gerekliliği öne çıkmaktadır6 .

Mesafeli sözleşme kavramı, sözleşmenin kurulmasına yönelik irade beyanlarının, aynı anda ve yerde hazır olmayanlar arasında, farklı teknik işlevlere sahip uzaktan iletişim araçları kullanılarak açıklanması sonucunda kurulan sözleşmeleri ifade etmektedir. O halde mesafeli sözleşmeler, mektup ve kataloglarla uzaktan mal göndermeli ticaret gibi7 geleneksel mesafeli sürüm sistemlerini, teleteks, televizyon, mobil telefon ve bilgisayarlar gibi uzaktan alım-satımları (Teleshopping) ya da internet pazarlamacılığı gibi bütün elektronik telesatış ve pazarlama tekniklerini8 kapsar.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinin9 2’nci maddesinde, bu Yönetmeliğin mesafeli sözleşmelere uygulanacağı; ancak ikinci fıkradaki ilgili sözleşmelere bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir. O halde bu Yönetmelik hükümleri;