Yerel Yönetim Görevlilerinin Atama ve Derece Yükselmesi İşlemleri

Mustafa Tamer

İdarî davalar noktasında da önemli bir yer tutan yerel yönetim görevlilerinin atama ve derece yükselmesine ilişkin esaslar açıklanmaya çalışılmış ve bu konulara ilişkin yargı kararlarına yer verilmiştir.

Devlet Memurları Kanunu, Atama, Derece Yükselme, Aday Memur, Mal Bildirimi, Alt Göreve Atama, Memurun Görevine Son Verme, Çekilmiş Sayılma.

Yerel yönetimlerde görev yapan kamu görevlilerinin atamaları ve derece yükselmelerinin bilinmesi özel önem taşımaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer mevzuatla düzenlenen bu konuların bazı yönleri aşağıdaki şekilde ele alınmaktadır. Öncelikle atama işlemlerine değinildikten sonra, memurların derece yükselme lerine bakılacaktır. Ayrıca yeri geldikçe bu konulara ilişkin olarak mevcut yargı kararlarına da yer verilecektir.

I- Atama İşlemleri

Bilindiği gibi memurların işe alınmalarından sonra bir süre aday memur olarak çalışması gerekmektedir. Bu konuda çıkarılan 657 sayılı Kanunun (2670 sayılı Kanun ile değişik) 55’inci maddesine dayanılarak çıkarılan ve 27.06.1983 günlü ve 18090 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğin 33’üncü maddesi gereğince; Kurum ve Kuruluşların genel Yönetmelikte belirtilen esaslara aykırı olmamak ve kendi hizmet özelliklerini dikkate almak şartıyla kendi Yönetmeliklerini, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde çıkarmaları gerekmektedir. 657 sayılı Kanunun (2670 sayılı Kanun ile değişik) 57’nci maddesi gereğince, adaylardan en geç 2 yıl içinde devlet memuru olmaları için olumlu sicil alamayanların sicil amirinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişkilerinin kesileceği ve Devlet Personel Dairesine derhal bildirilmelidir. Adaylık süresi içerisinde veya sonunda, aynı Kanunun 56’ncı maddesi hükümlerine göre ilişkileri kesilenlerin (sağlık nedenleri hariç) 3 yıl süre ile devlet memurluğuna alınmayacakları 657 sayılı Kanunun (2670 sayılı Kanun ile değişik) 58’inci maddesi gereğince, adaylık devresi içinde eğitimde başarılı olan ve olumlu sicil alanların, amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile onay tarihinden geçerli olmak üzere asli memurluğa atanacakları hüküm altına alınmıştır. Asli memurluğa geçme tarihinin adaylık süresinin sonunu geçemeyeceği esaslarına uyulması zorunludur.

657 sayılı Kanunun 2 sayılı KHK ile değişik 62’nci maddesi gereğince, ilk defa, yeniden veya yer değiştirme suretiyle; aynı yerdeki göreve atananların atama amirlerinin kendilerine bildirdiği günü; başka yerdeki görevlere atananlar, atama amirlerinin kendilerine bildirdiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek belli yol süresini, izleyen iş gününde ise başlamak sorunda oldukları belirtilmiştir. Yukarıdaki süreler; yasal izinlerin kullanılması veya geçici bir görevin yapılması sırasında başka bir göreve atanan memurlar için iznin veya geçici görevin bitimi, hesaplarını yerlerine gelenlere devretmek zorunda bulunan sayman ve sayman mutemetleri için devrin sona ermesi ve eski görevlerine devamları kurumlarınca yazılı olarak bildirilenler için yerlerine atanan memurların gelmesi veya yeni görev yerlerine hareketlerinin kurumlarının tebliği tarihinde başlayacağı hükme bağlanmıştır. Diğer yandan; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun (2670 sayılı Kanun ile değişik) 63’üncü maddesi uyarınca, bir göreve ilk defa veya yeniden atananlardan belge ile ispatı mümkün zorlayıcı nedenler olmadan 62’nci maddedeki süre içinde işe başlamayanların atamalarının iptal edileceği ve bunların bir yıl süre ile devlet memuru olarak çalıştırılamayacakları, bunların belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebepler nedeniyle göreve başlamama halinin iki ayı aşması durumunda atama işleminin atamaya yetkili makamlarca iptal edileceği esaslarına uyulması gerekir. İlk defa memuriyete alınanlar hakkında, 27.06.1983 günlü ve 18090 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Aday Memurların Yetiştirilmelerine Dair Genel Yönetmelik” hükümlerinin uygulanması kaçınılmazdır.