Hukuki Boyutuyla Vergi Usul Hukukunda Elektronik Ortamda Tebliğ
Legal Aspects of Electronic Notification inTurkish Tax System
Yasemin CANGÜLOĞLU
Hukukun birçok dalıyla yakından ilgili olan tebligat müessesesi, temel hak ve özgürlüklere müdahale niteliği taşıyan vergi hukuku bakımından da büyük önem arz etmektedir. Zira mükellefler haklarını, kendileri ile ilgili vergilendirme işlemlerden haberdar olmaları halinde kullanabileceklerdir. Mükelleflere, haklarında tesis edilen idari işlemler Vergi Usul Kanun’unda düzenlenen tebliğ yöntemleriyle bildirilmektedir. Bu yöntemlerden biri olan ve Kanun’un 107/A maddesiyle düzenlenen elektronik ortamda tebliğe ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiş, Bakanlık da bu yetkisini 456 Seri No.lu VUK Genel Tebliği ile kullanmıştır. Bu bağlamda çalışmamızın amacı söz konusu Genel Tebliğin Anayasa’da öngörülen bazı ilkeler bakımından irdelenmesidir.
Tebliğ, Elektronik Tebliğ, Yasallık İlkesi, Hak Arama Hürriyeti, Suç ve Cezaların Yasallığı.
The notice establishment, which is closely related to many branches of law is of great importance in regard to tax law that interferes with fundamental rights and freedoms. This is because taxpayers may be able to exercise their rights if they are informed about the procedures of taxation. Hence the administrative acts established in their rights are notified to the taxpayers through the notice mechanisms filed in the Tax Procedure Law. One of these methods is The Ministry of Finance giving the authority to determine the procedures and principles regarding the notification in the electronic medium, which is regulated by Article 107 / A of the Law, and the Ministry has used this authority with the General Communiqué of the TPL Serial No. 456. In this context, the aim of this study is to examine the General Communiqué in terms of some of the principles envisaged in the Constitution.
Notification, Electronic Notice, Principle of Legality, Right to Legal Remedies, Legality of Crime and Punishment.
Günümüzde teknolojik ortamda yaşanan gelişmeler, yaşamımızda her geçen gün daha fazla yer edinmektedir. Kamu hizmetlerinin tüm vatandaşlara hızlı ve kolay bir şekilde ulaştırılması amacıyla Türkiye’deki birçok kamu kurumu, ellerindeki bilgi ve belgeleri bilgisayar ortamına aktarmaktadır. Bu durum ise devletin geleneksel devlet modelinden ayrılarak, E-devlet modeline hızla yaklaşmasına neden olmaktadır. Bununla birlikte devlet her ne kadar elektronik olursa olsun yerine getirmesi gereken temel fonksiyonlar aynıdır. Burada önemli olan elektronik devletin bu gelişmeler yaşanırken, geleneksel devletten farklı olarak, işlevini nasıl ve hangi araçlarla gerçekleştirdiğidir1.
Ülkemizde çeşitli kurumlar E-dönüşüm projesi çerçevesinde bir takım faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu kurumların başında gelen Maliye Bakanlığı, e-beyanname, e- fatura, e-belge, e-defter gibi vergilendirme sürecindeki birçok aşamayı elektronik ortama taşımakta ve bunun için bir yandan teknik alt yapıyı oluşturmakta diğer taraftan hukuksal düzenlemelerle bu projeleri desteklemektedir. Bu projelerden biri olan elektronik tebligat bakımından da durum aynı olup; gerekli olan alt yapı hazırlıklarının tamamlanmasının ardından Vergi Usul Kanunu’nun “Elektronik Ortamda Tebliğ” başlıklı 107/A maddesi ve buna istinaden düzenlenen 456 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile hukuksal düzenleme yoluna gidilmiştir.
Vergi Usul Kanunu’nda yer alan tebliğ yöntemlerine (md.93-109) bakıldığında -posta yoluyla tebliğ, vergi dairesinde veya komisyonda elden tebliğ, ilan yoluyla tebliğ ve elektronik ortamda tebliğ- elektronik tebligat dışındaki diğer tebliğ yöntemlerinin ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği; buna karşılık elektronik ortamda tebligatın usulüne ilişkin gerekli olan düzenlemelere yasa yerine, idare tarafından çıkarılan 456 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer verildiği görülmektedir. Bu husus ise yeni bir tebliğ yöntemi olan elektronik ortamda tebligatın hukuki bakımdan tartışılabilir nitelikteolmasına yol açmaktadır. Bu bağlamda çalışmamızda söz konusu düzenlemenin Anayasa’da öngörülen bazı ilke ve kurallar bakımından incelenmesi amaçlanmaktadır.
