Ötanazi

Ş. Berfin Işık YILMAZ

Tıp ve hukuk alanına özgü olarak kullanılan ötenazi kavramı, gerçekte acısız ölümü simgelemektedir. İntihara benzeyen bu yönüyle ötenazi, kişi iradesi temeline dayanmaktadır. Ötenazi, yaşam hakkının kutsallığına dair yerleşik inancı sarsarak insanın kendi ölümüne karar verme isteğini ifade edebilmesi halidir. Bir insan hakkı olan ve kullanılması için tasdike veya onaya ihtiyaç duyulmayan “yaşama hakkı”ndan feragat, geri dönüşü mümkün olmayan bir karar olduğundan; kaçınılması mümkün olmayan acılarından kurtulmak isteyen kişiye son derece titiz ve dikkatli bir inceleme ile tanınması gerekmektedir. Türk hukukunda yaşama hakkı gibi ölme hakkı-ötenazi’nin yasal düzenlemesi bulunmaması sebebiyle suç teşkil etmektedir.

Yaşama Hakkı, Ötenazi, Sağlık, Suç.

GİRİŞ

İnsan hayatına verilen değerin büyük olması sebebiyle yasalarda güvence altına alınan yaşam hakkı en temel insan hakkı olması ve diğer hakların kullanılması açısından bulunması gereken temel hak olması nedeniyle, hem kişinin kendisine hem de topluma karşı koruma altına alınmış bulunmaktadır. Kişinin, yaşam hakkına sahip olduğu gibi ölme hakkına da sahip olup olmadığı yani ötanazinin uygulanıp uygulanamayacağına ilişkin hem doktrinde hem de uygulamada çok tartışma yaşanmaktadır.

Çalışmamızda sağlık, yaşam, ölüm gibi kavramlarla yakın ilişki içinde olan ötanazinin birinci bölümde içerdiği anlam ortaya konulmuş ve ötanazi tartışmalarında karşılaşılan dar-geniş, iradeye bağlı-irade dışı, kazai-medikal, doğrudan-dolaylı, aktif-pasif ötanazi ayırımları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde İslamiyet, Hıristiyanlık ve Musevilik açısından dinlerin bakışlarını ve konunun, hem insan hakları hem de hasta hakları bakımından nasıl değerlendirildiğini ayrıca doktrinde ötanazinin kabul ve ret edilmesi yönündeki görüşleri ele aldıktan sonra üçüncü bölümde, ötanazinin intihar, kasten adam öldürme ve talep üzerine öldürme fiilleri ile benzer ve farklı yanlarını ve son olarak dördüncü bölümde dünyada da, hem doktrinde hem de uygulamada tartışılan ötanazinin, ülkelere göre farklılık arz eden hallerine ilişkin açıklamalarda bulunmaya çalışılacaktır.

I. ÖTANAZİ

Ötanazi, eutanasia kelimesinden Yunancadan gelmektedir. ‘Eu’ sözcüğü, iyi, güzel anlamını verirken ‘Thanos’ sözcüğü ölüm anlamına gelmekte olup bu iki sözcüğün birleşmesiyle oluşan ‘sessiz ve kolay ölüm’ anlamındadır.¹