Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Marka Lisansı Sözleşmesinin 
işlevleri ve Çeşitleri

Yusuf BAŞLAR

Marka lisansı sözleşmesi, lisans verenin markadan doğan haklarının kullanım hakkını lisans alana verdiği bir sözleşmedir. Bu anlamda marka lisansı sözleşmesi, lisans verenin, lisans alana bir markanın ve bir markanın işlevini ortaya çıkaracak kendiliğinden kurulan inhisarilik durumunun kullanımına izin vermesi borcunu ve kural olarak lisans alanın da bunun için bir bedel ödemesi borcunu yükümlendiği sözleşmelerdir. Marka lisansı sözleşmelerinin ekonomik, teknoloji transferi, ekonomik merkezileşme, piyasada hâkimiyet kurma, sulh, vergi tasarrufu ve tazminatın belirlenmesinde ölçüt olma gibi pek çok işlevi vardır. Diğer taraftan marka lisansı sözleşmeleri lisanstan doğan hakkın içeriği, kullanım sahası, yöre ve süresi, lisans alan kişi ve kaynağına göre farklı türlerden oluşmaktadırlar.

Marka Lisansı Sözleşmesi, Lisans Sözleşmeleri, Basit Lisans, İnhisari Lisans, Lisans Hakkı, Alt Lisans.

I. GİRİŞ

Küreselleşmenin etkisiyle her geçen gün küçülen dünyamızda ticari malların sahipleri dışında kullanımının sağlanması ve hak sahibi olmayan kişilerce yasaklanması ticari hayatın bir gerçeği haline gelmiştir. Bu durum, maddi malların kullanım hakkının devri bakımından “finansal kiralama” sözleşmesiyle gerçekleşirken, gayrı maddi mallar (özelde markalar) üzerindeki mutlak hakkın kullanım hakkının devri bakımından ise lisans sözleşmesiyle gerçekleşmektedir. Biz de bu çalışmamızda marka lisansı sözleşmesi, bu sözleşmenin işlevleri ve türlerini açıklamaya çalışacağız.

II. KAVRAM VE İŞLEV

Lisans terimi etimolojik açıdan “izin verilmiş”, “müsaade edilmiş” anlamına gelen Latince “licet” kelimesinden gelmektedir. Fikri mülkiyet hukuku açısından “lisans” kelimesi; bir gayri maddi mal üzerindeki münhasır hakkın, sahibi dışındaki kimselere kullandırılmasını ifade etmekte1 uluslararası bir anlam edinmiş olarak yabancı dillerde de birbirine çok yakın şekillerde kullanılmaktadır2.

Lisans kavramı ve ilgili düzenlemeler Türk Hukukunda yeni bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekonomik değeri olan gayrımaddi mallar üzerinde hak sahipliğinin tanınması, beraberinde bunların kullanım hakkının üçüncü kişilere devri sonucunu da doğurmuş ve böylece lisans sözleşmeleri ortaya çıkmıştır. Buna göre, fikri mülkiyet hakkının3 sahibine tanıdığı kullanma hakkının devri, lisans sözleşmeleri ile mümkün olmaktadır. Bu anlamda lisans sözleşmeleri; know-how, franchise, joint venture sözleşmeleri ile birlikte günümüz sosya ekonomik hayatında sıklıkla karşılaşılan sözleşmelerdendir4.