Anayasa Mahkemesine 
 Bireysel Başvuru

İnci KAYAR

12 Eylül 2010 referandumuyla Anayasa’ya dahil olan Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı 3 Nisan 2011 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan 6216 sayılı Kanunla hayata geçmiştir.

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkının özü; Anayasada güvence altına alınmış temel haklarından ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla başvurabilmedir. Bu makalenin içeriğinde; özellikle Almanya’daki örneği ile uzun yıllardır çeşitli Anayasa hukukçuları tarafından Türkiye’ye getirilmesi arzu edilen Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruyu kimler, hangi şartlar altında yapabilecek ve olası sonuçlar konusu işlenmiştir.

Anayasa Mahkemesi, Bireysel Başvuru Hakkı, 6216 Sayılı Kanun, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi.

GİRİŞ

Anayasamızda, 12 Eylül 2010 tarihli 5982 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru (doktrinde Anayasa Şikâyeti ifadesinin kullanılmaktadır) yolu açılmıştır. Bireysel Başvuru Yolu Anayasamızın 148. maddesinde;

“Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır. Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz. Bireysel başvuruya ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.” biçiminde ifade edilmiştir.

Böylelikle insan haklarının ve özgürlüklerinin korunmasında hukuk devleti ilkesi yolunda önemli bir adım atılmıştır.