Anahtar Teslimi Götürü Bedel Yapım Sözleşmelerinde İhale Dokümanının Öncelik Sıralaması
Order of Precedence of Bidding Documents in Turnkey Lump Sum Price Building Agreements
Ferhat MEMMEDZADE
Anahtar teslimi götürü bedel yapım sözleşmelerinde ihale dokümanının öncelik sıralaması büyük önem arz etmektedir. Bilhassa sözleşmenin uygulanması esnasında sözleşme bedeline dahil olan ve olmayan imalatların tespitinde yüklenici ve idare arasında yaşanan anlaşmazlıkların ihale dokümanının öncelik sıralaması çerçevesinde çözülmesi gerekmektedir. Makalede, bu konudaki tartışmalı hususlar değerlendirilmektedir.
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanan yapım işlerinde ihale dokümanının öncelik sıralamasına ilişkin tartışmalar en çok Yüksek Fen Kurulu karar ve görüşleri ile Sayıştay kararlarına yansımaktadır. Bu nedenle makalenin son bölümünde konuya ilişkin Sayıştay karar özetlerine de yer verilmiştir.
İhale Dokümanı, Anahtar Teslimi Götürü Bedel, Sözleşme Bedeli, Sayıştay, Yüklenici, İdare, İdari Şartname, Yüksek Fen Kurulu.
Order of precedence of bidding documents in turnkey lump sum price building agreements has great importance. Dispute experienced between contractor and administration on determination of manufactures included or excluded in the contract price especially during execution of the contract should be solved in the frame of order of precedence of bidding document. Controversial issues on this subject are evaluated in the article.
Disputes related to bidding document on building works signed contract of turnkey lump sum price are reflected to decisions Court of Accounts with mostly decisions and opinions of High Technics Board. Therefore, abstract of judgment of Court of Accounts is included at the end of the paper.
Bidding Document, Turnkey Lump Sum Price, Contract Price, Court of Accounts, Contractor, Administration, Administrative Specifications, High Technics Board.
I. Genel Olarak
Uygulama projesi üzerinden ihaleye çıkılan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşme, ön veya kesin projesi üzerinden ihaleye çıkılan yapım işlerinde birim fiyat sözleşme imzalanması gerekmektedir. Söz konusu sözleşme süreçlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için, ihale dokümanını oluşturan belgelerin birbiriyle uyumlu olması gerekir. Ancak uygulamada, zaman zaman bu belgeler arasında birbirine aykırı düzenlemelere yer verildiği görülmektedir. Bilhassa anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanan yapım işlerinde karşılaşılan bu durumda, hangi belgenin esas alınarak uygulama yapılacağı hususu tereddüt konusu olabilmektedir. Bu kapsamda yapım işlerine ilişkin tip sözleşmede anahtar teslimi götürü bedel sözleşme ile birim fiyat sözleşmeler için ayrı ayrı belirlenmiş hiyerarşik sıralamalar bulunmaktadır.
Bu yazıda, anahtar teslimi götürü bedel yapım sözleşmelerinde ihale dokümanının öncelik sıralaması konusu ele alınacaktır. Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanan yapım işlerinde, ihale dokümanının öncelik sıralamasına ilişkin tartışmalar en çok Yüksek Fen Kurulu kararları ve görüşleri ile Sayıştay kararlarına yansımaktadır. Bu nedenle yazımızın son bölümünde konuya ilişkin Sayıştay karar özetlerine yer verilecektir.
II. İhale Dokümanını Oluşturan Belgeler ve Arasındaki Öncelik Sıralaması
Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin “Sözleşmenin Ekleri” başlıklı 8’inci maddesinde, sözleşmenin ekinde yer alan ihale dokümanı ve diğer belgelerin bir bütün olduğu belirtilmektedir. Buradan ihale dokümanının sözleşmenin eki konumunda bulunduğu sonucu çıkarılabilir. Ancak anılan maddenin devamında sözleşme hükümleri ile ihale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında bir çelişki veya farklılık olması halinde ihale dokümanındaki hükümlerin esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.
İhale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki hiyerarşik sıralama ise Tip Sözleşmenin 8.2.1 hükmüne göre aşağıdaki gibidir:
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenecektir;
“8.2.1. İhale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralaması aşağıdaki gibidir.
1- Yapım İşleri Genel Şartnamesi
2- İdari Şartname,
3- Sözleşme Tasarısı,
4- Uygulama Projesi,
5- Mahal Listesi,
6- Özel Teknik Şartname,
7- Genel Teknik Şartname,
8- Açıklamalar (varsa),
9- Diğer Ekler.”
Buna göre, ihale dokümanında yer alan bu belgelerden hiçbirisi üzerinde yer alan belgelere aykırılık taşıyamayacaktır. Aykırılık bulunması halinde ise bu hükümler yok sayılarak üstte bulunan belgelerdeki hükümler geçerli olacaktır. Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme, 4735 sayılı Kanunun 6’ncı maddesinde tanımlandığı üzere, uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden yapılan sözleşmelerdir. Yukarıda yer verdiğimiz sıralama bu usuldeki sözleşmeler için geçerlidir.
Ayrıca Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Anlaşmazlıkların çözümü” başlıklı 51’inci maddesinde;
“İşin yürütülmesi veya kesin hesapların çıkarılması aşamasında yapı denetim görevlisi ile yüklenici arasında çıkabilecek anlaşmazlıklar, öncelik sırası sözleşmesinde belirtilen, sözleşme eklerindeki hükümler dikkate alınmak suretiyle aşağıda yazılı olduğu şekilde idare tarafından çözüme bağlanacaktır. Yüklenici, anlaşmazlığa yol açan konuda, bu durumun ortaya çıktığı günden başlamak üzere on beş gün içinde itiraz ve şikayetlerinin sebeplerini açıklayan bir dilekçe ile idareye başvuracaktır.
İdare, bu dilekçeyi aldığı tarihten başlamak üzere en çok iki ay içinde inceleyip bu husustaki kararını yükleniciye bildirecektir. İki ay içinde kendisine bir cevap verilmediği veya verilen karara razı olmadığı takdirde, yüklenici anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin sözleşme hükümlerine göre hareket etmekte serbesttir.” hükmü yer almaktadır.
Bu noktada, kısaca ihale dokümanını oluşturan belgelerin özelliklerine kısaca değinmek gerekmektedir.
İhale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralamasında ilk sırada Yapım İşleri Genel Şartnamesi gelmektedir. Bu itibarla, diğer belgelerde yer alan düzenlemelerin Şartnameye aykırı olması durumunda Şartname esas alınarak işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Şartname standart bir metin olup, idarelerce Şartnameye ekleme yapılması mümkün değildir.
