Bonoda Sorumluluk

Liability in Promissory Notes

Erhan GÜNAY

Kambiyo senetlerinde “müteselsil sorumluluk” esası vardır. Senet bedeli ödenmezse, sorumluluk zinciri içinde bulunan her şahıs (keşideci, lehtar, aval veren ve ciranta) kendisinin üstünde yer alan kişilerden bedelin ödenmesini isteyebilir. Hamil, müracaat borçlularının borçlanmadaki sıraya bakmaksızın, her birine veya bunlardan bazılarına, yahut hepsine birden müracaat edebilir.

Müteselsil Sorumluluk, Müracaat Borçluları, Keşideci, Lehtar, Aval Veren, Ciranta, Beyaz Ciro, Protesto.

There is principle of “several liability” in bill of exchanges. If value of a bill isn’t paid, each individual within the liability chain (drawer, beneficiary, surety aval and endorser) may request payment of the value from the persons above. Bearer may apply to one of them or to some of them or to all of them without considering the order of the debtors within the borrowing.

Several Liability, Recourse Debtors, Rawer, Beneficiary, Surety Aval, Endorser, Blank Endorsement, Protest.

I. Bonoda Bazı Kavramların Anlamı

- Keşideci: Bonoyu düzenleyen ve ödemekle yükümlü olan kişi. 6762 sayılı TTK kapsamında “keşideci” ibaresi, 6102 sayılı TTK kapsamında “düzenleyen” kelimesiyle ifade edilmiştir.

Medeni hakları kullanmak ehliyetinden kısmen veya tamamen yoksun bulunan kişiler, kambiyo senedi düzenleyemezler ve keşideci sıfatına haiz olamazlar. Keşidecinin ehil gerçek kişi ya da tüzel kişi olması gerekir.

Bir bonoyu düzenleyen kimse aynen poliçeyi kabul eden kimse gibi sorumlu olur. Bonoyu düzenleyen keşideci, bizzat ödemeyi taahhüt etmektedir.

Vekilin vekâletnamesinde kambiyo taahhüdünde bulunma yetkisi varsa, asil adına kambiyo senedi düzenleyebilir. Vekâlet veren, vekil tarafından imzalanan senetten dolayı sorumludur.

Keşideci, kendi adını lehtar yazarak kendi emrine bono düzenleyemez.

- Aval: Aval, bir kambiyo senedinde sorumluluk yüklenen kişiler yararına yapılmış bir tür kefalettir. Keşideci dışında kalan kişilerin, senedin ön yüzüne atacakları imzalar aval sayılır. Avalin kimin lehine verildiği gösterilmemişse, keşideci için verildiği kabul edilir. Bono metninde keşideci imzası yoksa aval verenin sorumluluğu doğmaz. Aval veren kişi, kimin için taahhüt altına girmişse, tıpkı onun gibi sorumlu olur. Çünkü bir kambiyo senedini kefil sıfatıyla imzalayan, borçlu keşideci ile birlikte müteselsil şekilde sorumlu olur. Bu durumda asıl borçlu keşideci hakkında takip yapılmadan kefil (aval veren) hakkında takip yapılabilir.