Adli Para Cezası
Ali Burak UĞUR
Adli para cezasının bünyesinde bir takım olumsuzluklar barındırdığını ancak olumlu yönlerinin daha fazla olduğunu, özellikle ilk kez suç işleyen kişiler veya tesadüfi suçlular açısından çok yararlı bir ceza türü olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle ceza hukukumuzda gün para cezası sistemine geçilmiş olmakla cezanın bireyselleştirilmesi sağlanabilecektir. Ancak mahkemelerimizin uygulamada kişinin ekonomik durumuna pek dikkat etmeyerek sanıkların hemen hemen tamamına 20 TL’ den bir gün karşılığını belirledikleri görülmektedir. Gün para cezası sisteminin bir anlam ifade edebilmesi için failin mali durumu ile ilgili güvenilir bilgilere sahip olunmalıdır. Mahkemece buna ilişkin bir araştırma yapılmalı sanıktan mali durumunu belgelendirmesi istenmelidir. Koluğun yapmış olduğu araştırmayla yetinilmemelidir. Uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir diğer sorun hakimlerin adli para cezasına hükmederken artırım ve indirim yaparken yaptıkları yanlışlıklardır. Artırım ve indirimlerin gün üzerinden yapılmasına dikkat edilmelidir. Adli para cezalarının infazında dikkat edilecek hususların başında ise adli para cezasından çevrilen hapsi cezasının infazının ertelenemeyeceği ve bunun infazında koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanamayacağı gelmektedir. Hapse çevrilmiş olmasına rağmen hak yoksunlukları bakımından esas alınacak olanın adlî para cezası olduğu unutulmamalıdır.
Adli Para Cezası, İnfazı, Ödenmemesi, Neticeleri, Tayini, Gün Para Cezası.
I. GENEL OLARAK
Ceza, suç olarak öngörülen hareketin karşılığı olarak kanunda gösterilen, suçlunun çeşitli haklarını ve yararlarını etkileyen, bir yargı kararıyla verilen, devlet tarafından uygulanan ve temel olarak ıslahı sağlamaya yönelik ıstırap verici, korkutucu ve caydırıcı bir müeyyidedir1. Cezaların, suçta ve cezada kanunilik ilkesi gereğince kanunda düzenlenmiş olması gerekir. Kanunda, gösterilen suçun karşılığı olarak ceza yaptırımı gösterilmemişse kişiye ceza verilemez veya kanunda gösterilen hareketin karşılık olarak belirlenen cezadan başka bir cezaya hükmedilemez. Cezalar işlenen suçun niteliğine, ağırlığına ve ilgili hukuk sistemine göre, suçlunun yaşamına, özgürlüğüne, şerefine veya malvarlığına ilişkin olabilir2. Bunlara örnek verecek olursak, ölüm cezası suçlunun yaşamına ilişkin, hapis cezası suçlunun özgürlüğüne ilişkin, adli para cezası ise suçlunun malvarlığına ilişkin cezalardandır.
