İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’ye Göre “Adil Yargılama”da Sanığın Hakları

Gökhan KALAĞAN

İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin, 6. maddesinde ‘Adil Yargılanma’ hakkı ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Sözleşmenin bu maddesinde yer alan temel ilkelere, sözleşmeye taraf devletlerin özellikle anayasa ve ceza hukuku alanlarındaki düzenlemelerinde büyük ölçüde yer verilmiştir. Çalışmamızda ‘Âdil yargılama’ ilkesinin içerisinde yer alan, ‘Sanığın Hakları’ incelenmiştir. Konu ele alınırken, Sözleşmenin 6. maddesi aynen alınıp, her maddesi yorumlanarak, kural koyucu ve uygulayıcılar için teorik açılım sağlanmıştır. İnsan onurunu, yaşam hakkını ve kişi güvenliğini güvence altına almaya yönelik bu ilkelere, ‘Evrensel Hukuk’ kurallarının yanı sıra her demokratik ülkenin, kendi iç hukukunda da yer vermesi gerekmektedir.

Âdil Yargılama, Doğru Yargılama, Âdil Yargılamada Sanığın Hakları.

Giriş

İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’nin, 6. maddesinde ‘Adil Yargılanma’ hakkı ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Sözleşmenin 6. maddesinde, Âdil Yargılama ile ilgili düzenlemeler şu şekilde yer almaktadır:

1. Her şahıs gerek medeni hak ve vecibeleriyle ilgili nizalar gerek cezai sahada kendisine karşı serdedilen bir isnadın esası hakkında karar verecek olan kanuni müstakil ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde hakkaniyete uygun ve aleni surette dinlenmesini istemek hakkını haizdir. Hüküm aleni olarak verilir, şu kadar ki demokratik toplulukla amme intizamının veya milli güvenliğin veya ahlakın yararına veya küçüğün menfaati veya davaya taraf olanların korunması veya adaletin selametine zarar verebileceği bazı hususi hallerde, mahkemece zaruri görülecek ölçüde, aleniyet davanın devamınca tamamen veya kısmen basın mensupları ve halk hakkında tahdid edilebilir.

2. Bir suç isnad olunan her şahıs suçluluğu kanunen sabit oluncaya kadar masum sayılır.