Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Kararları Işığında Bilgi Edinme hakkının Sınırları
Ayhan KÜÇÜK
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununda “bilgi edinme hakkı”nın kullanılmasına dair sınırlar belirlenirken, “devlet sırrı”, “ticari sır”, “ülkenin ekonomik çıkarına zarar verme” gibi kullanılan muğlak ibarelerin yorumlanmasında ve hangi bilgilerin ve belgelerin bilgi edinme hakkı sınırı kapsamında olduğu konusunda tereddütler hâsıl olmuştur. Çalışmamızda Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu kararları ışığında bilgi edinme hakkının sınırlarına ilişkin bu muğlak ibareler ile hâsıl olan diğer tereddütler aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Bilgi Edinme Hakkı, Bilgi Edinme Hakkının Sınırları, 4982 sayılı Yasa, Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu.
I. GİRİŞ
Bilgi edinme hakkı, idarenin tek yanlı iradesiyle hukuk düzeninde yapacağı değişiklikler hakkında ilgili bireylerin, işlemin niteliği ve sonuçları hakkında bilgi alabilmesini sağlayan bir özgürlüktür. Bilgi edinme hakkının ve özgürlüğünün temel amacı, idarenin alacağı kararları hukuka uygun bir şekilde etkileyebilmesi için, kişinin bilgilenmesini sağlamaktır. Ayrıca, idarenin karar toplantılarına vatandaşların yetkili olarak katılımı ve söz sahibi olması için de kişinin idarenin alacağı kararlar hakkında önceden bilgi sahibi olması gerekir.
Bilgilenme hakkı, yönetilenlerce idarenin demokratik yoldan denetimi için de önemli bir araçtır. Bütün bu yönleriyle bilgi edinme hakkı ve özgürlüğü, yönetimde açıklığı sağlayan, bireyleri tebaa durumundan çıkarıp sunulan kamu hizmetinden yararlanan statüsüne yükselten, gün ışığında yönetimin ya da yönetimde demokrasinin en önemli unsurlarından birisidir.1
Diğer taraftan, toplum hayatında sınırsız olarak kullanılabilen hürriyetten söz etmek güçtür. Hiçbir hak ve özgürlük sınırsız olamaz. Kamu düzeninin kurulabilmesi, bir hürriyetin diğerini yok etmemesi için bir sınır çizilmesi gerekmektedir. Yasakoyucu bilgi edinme hakkını düzenlerken, kamu yararını ve diğer kişilerin yararlarını dikkate alarak, hakkın kullanımının sınırlarını belirlemiştir (Şavran, 2006; 101-102). Fakat, bu sınırlar belirlenirken, “devlet sırrı”, “ticari sır”, “ülkenin ekonomik çıkarına zarar verme” gibi muğlak ibarelerin kullanılmasının yanı sıra hangi bilgilerin ve belgelerin bilgi edinme hakkı sınırı kapsamında olduğu konusunda tereddütler hâsıl olmuştur.
