Dijital Kütüphanelerin Üniversite Akademik Performansına Etkisi: Kamu Yönetimi Disiplini Bağlamında Bir İnceleme

The Effect of Digital Libraries on University’s Academic Performance: An Investigation in the Context of Public Administration Discipline

Cenay BABAOĞLU,M. Kemal ÖKTEM,Volkan GÖÇOĞLU

Bu çalışma, bilgi toplumunun bir getirisi olan dijital kütüphaneleri kamu yönetimi Türkiye’deki kamu yönetimi bölümlerinin akademik performansları üzerinden incelemekte ve bu dijital kütüphanelerin elektronik kaynak kapasitelerinin üniversite akademik performansına etkisini belirlemeye çalışmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde bilgi toplumu, kamu yönetimi eğitimi ve dijital kütüphane kavramları üzerine yapılan alan yazını taramasına dayanan kavramsal çerçeve çizilmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Türkiye’deki üniversitelerden akademik performansı ODTÜ URAP tarafından gerçekleştirilen araştırmalarda en yüksek (en yüksek 15) ve en düşük (en düşük 15) olarak belirlenmiş üniversiteler üzerinde yapılan bir analiz yer almaktadır. Araştırma, dijital kütüphanelerinin e-kaynak kapasitelerinin üniversitelerin genel akademik performansı üzerine etkisini tespit edebilmeye yönelik bir araştırmadır. Çalışmanın sonucunda bu iki değişken arasında doğru bir orantı olduğunu ortaya koyulurken, bilgi toplumu, dijital kütüphaneler ve bilim çerçevesinde geleceğe dair bir takım önerilerde bulunulmaktadır.

Bilgi Toplumu, Kamu Yönetimi, Dijital Kütüphaneler, Akademik Performans.

This study examines the digital libraries which are the yields of the information society, from the context of Public Administration Discipline and aims to determine the effects of those digital libraries’ electronic resource capacities on universities’ academic performances. In the first part of the study, a conceptual frame based on a literature review that searched fort the notions of information society, public administration education and digital libraries was drawn. The second part of the study presents a comparative research focused on two groups of selected Turkish universities, one with highest (top 15) and the second with lowest (15) academic performances. This study intends to identify the effects of digital libraries’ e-resource capacities on general academic performances of the universities. Findings established that between these two variables, there is a positive correlation. In conclusion, some prospective suggestions were made from the perspective of information society, digital libraries and science.

Information Society, Public Administration, Digital Libraries, Academic Performance.

II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte, kapitalist ve sosyalist sistemler arasında kıyasıya bir rekabet başlamış, bu rekabete bağlı araştırma ve geliştirme ataklarının da uzay çağını başlattığı ileri sürülmüştür. Söz konusu rekabetin en önemli sonucu özellikle bilgisayar ve iletişim sistemleri alanlarında ortaya çıkardığı büyük teknolojik gelişmeler olmuştur. Bu gelişmeler insanlık tarihinde yeni bir toplumsal gelişmenin habercisi olarak algılanmıştır.¹ Bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan bu toplumsal değişmede, bilgiyi üretme, dağıtma, kullanma şekilleri ve araçlarının yanı sıra toplumun bilgiye karşı olan algısı ve bilginin toplum üzerindeki yansıması da değişmiştir. İlgili olduğu alanda tek bir merkezden üretilerek dağıtılan bilgi artık multidisipliner bir yaklaşımla, farklı uzmanlıkların ve alanların katılımı ile üretilmekte ve birçok kanaldan dünyanın her yerine aynı anda dağıtılabilmektedir.²

Bilgi toplumuyla birlikte gelinen noktada öne çıkan konulardan birisi de bilginin erişilebilirliğidir. Bilgisayar ve iletişim teknolojilerine bağlı olarak insanların bilgiye erişimi oldukça kolaylaşmıştır. Bilgi toplumunun bir yansıması olarak dijital kütüphaneler bilgi dağıtımında en büyük araçlardan biri haline gelmiştir. Son yıllarda özellikle üniversitelerin kütüphaneleri bünyelerinde oluşturdukları dijital kütüphaneler ve elektronik veri tabanları öğrencilerine ve akademisyenlerine bilgiye ulaşmada büyük imkânlar sağlamaktadır. Dijital kütüphanelerce kullanıcılarına yer ve zaman fark etmeksizin sunulan kaynak ve doküman sağlama gibi imkânlar, öğrencilerin ve akademisyenlerin başarılarına ve dolayısıyla üniversitelerin de genel akademik performanslarına olumlu etkide bulunmaktadır.

Bu çalışma, bilgi toplumunun bir getirisi olan dijital kütüphaneleri kamu yönetimi disiplini üzerinden incelemekte ve dijital kütüphanelerin elektronik kaynak kapasitelerinin üniversite akademik performansına etkisini belirlemeye çalışmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmanın ilk bölümlerinde bilgi toplumu kavramı genel olarak ele alınırken bilgi üretimi konusuna değinilecek ve ardından kamu yönetimi eğitimi ele alınacaktır. Çalışmanın ikinci bölümünü oluşturan alan araştırmasında ise saha çalışması Türkiye odaklı olacağından ulusal bir değerlendirme kullanılmış, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü’nün yaptığı akademik performans değerlendirmesine giren üniversitelerden, akademik performansları en yüksek ve en düşük olarak belirlenmiş olanlardan oluşturulan bir araştırma grubu, dijital kütüphanelerinin kapasiteleri bağlamında incelenmiştir. Araştırma sonucunda, ele alınan dijital kütüphanelerin kaynak kapasiteleri ile üniversitelerin akademik performansları arasındaki ilişki, farklı yönleriyle tespit edilmeye çalışılacaktır.