Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Üzerine Etkisi: Seçilmiş AB Ülkeleri ve Türkiye Örneği

The Impact of Information and Communication Technologies on Economic Growth and Unemployment: The Case of Selected EU Countries and Turkey

Fındık Özlem ALPER

Günümüzde inanılmaz bir hızla gelişme gösteren bilgi ve iletişim teknolojileri ekonomik, politik, sosyal ve kültürel her alanı yakından etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı bilgi ve iletişim teknolojilerinin ekonomik büyüme ve işsizlik üzerindeki etkisini 23 Avrupa Birliği ülkesi ve Türkiye için incelemektir. Bu amaçla 1996-2016 dönemi yıllık verilerden yararlanılarak FGLS panel veri analiz yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar incelenen dönemde, bilgi ve iletişim teknolojilerinin hem seçilmiş Avrupa Birliği ülkelerinde hem de Türkiye’de ekonomik büyümeye olumlu katkıda bulunduğunu, işsizliği ise azalttığını ortaya koymuştur.

Bilgi Ve İletişim Teknolojileri, Ekonomik Büyüme, İşsizlik, Panel Veri Analizi.

Today, information and communication technologies are progressing at an incredible pace, closely affecting economic, political, social and cultural fields. This study aims to examine the impact of information and communication technologies on economic growth and unemployment for 23 European Union countries and Turkey. To this end, FGLS panel data analysis method is performed using annual data for the period 1996-2016. The obtained results reveal that information and communication technologies have contributed affirmatively to economic growth and lowered unemployment in selected EU countries as well as Turkey during the period under review.

Information and Communication Technology, Economic Growth, Unemployment, Panel Data Analysis.

Sosyo-ekonomik gelişme sürecinde toplumlar ilkel dönemlerden tarım toplumuna, tarım toplumundan sanayi toplumuna günümüzde ise sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş şeklinde farklı gelişme aşamaları geçirmişlerdir.¹ Tarım ve sanayi toplumlarında insan ve makineleşme ne kadar önemliyse bilginin, toplumların varlıklarını devam ettirebilmeleri için olmazsa olmaz bir unsur olduğu bilgi toplumu için de bilgisayar teknolojileri o kadar önemlidir.²

Bilginin en önemli ve temel kaynak olduğu bilgi toplumu, bilgi üretiminin ve sermayesinin, eğitimin sürekliliğinin önem kazandığı, iletişim teknolojileri, e-ticaret gibi yeni gelişmeler ile toplumu teknolojik, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal açıdan sanayi toplumunun ilerisine taşıyan çok boyutlu bir toplumsal olgu olarak tanımlanabilir.³ Üretimde kas ya da makine gücüne oranla bilginin gücünden daha fazla yararlanılması, bilginin işlenmesinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) yoğun olarak kullanılması bilgi toplumunun başat özellikleri olarak ortaya çıkmaktadır.⁴

BİT dijital formda çeşitli bilgi türlerini dönüştüren, işleyen, kaydeden ve aktaran tüm teknik araçları (telefon, bilgisayar, radyo, televizyon, çeşitli kablosuz iletişim teknolojileri gibi) kapsar. BİT sektörünün ülke ekonomileri üzerindeki etkisi ve önemi gün geçtikçe artmaktadır ve şüphesiz ki teknolojik gelişme, günümüzde, rekabeti artırarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyümenin başlamasında, hızlanmasında ve sürdürülmesinde, yoksulluğun azaltılmasında, yaratıcı ve yenilikçi bilgi toplumlarının oluşmasında temel bir rol üstlenmektedir.⁵ Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) 2004 yılında hazırladığı raporda⁶ bilgiyi üretme, yayma ve kullanmanın rekabet avantajı sağlayarak refah düzeyini artırdığını ve yaşam kalitesinde iyileşmeler sağladığını vurgulamıştır. Özellikle BİT’in iş süreçlerine uygulanması iş yapma biçimlerini yeniden yapılandırarak işgücü verimliliğine olumlu katkılar sağlamış ve bu nedenle de yatırımcıların ve politika yapıcıların ilgi odağı haline gelmiştir.