Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Marka Lisansı Sözleşmesi

Trademark License Agreement

Nurettin Emre BİLGİNOĞLU

Marka lisansı sözleşmeleri, uygulamada gittikçe yaygınlaşan ve marka hukukçuları tarafından ayrıntılı olarak bilinmesi gereken bir sözleşmedir. Çalışmamız, “marka” kavramını inceledikten sonra marka lisansını ve bunların kurulmasını sağlayan sözleşmeyi değerlendirmektedir. Marka hukuku alanında Türk öğretisinin değerli çalışmaları genellikle Avrupa hukuku kaynaklı olduğu için, çalışmada Anglo-Sakson kaynaklardan faydalanarak farklı yaklaşımlarla uygulamaya yönelik bilgiler verilmiştir.

Marka Lisansı, Marka Lisans Sözleşmesi, Sınai Mülkiyet Kanunu, Marka Hukuku.

Trademark license agreements are wide-spreading and trademark lawyers are required to have an extensive insight on this subject. Our article evaluates trademark license and the underlying agreements after having examined the notion of “trademark”. Articles written by Turkish scholars are usually based on European sources, and we aimed to provide a different aspect on the subject by using common law sources.

Trademark License, Trademark License Agreement, Intellectual Property Act, Trademark Law.

I. Genel Olarak Marka

Marka, tacirlerin kullandığı işaretlerdir1. Tacirler, markayı, mallarının veya hizmetlerinin tanımlanması ve diğerlerinkinden ayırt edilebilmesi için kullanır2 . Markaların ticari yaşamda o kadar önemli işlevleri bulunmaktadır ki, işletmeden ayrı olarak devredilebilen ve lisansa konu olabilen hale gelmiştir3 . Marka hakkı, para ile ölçülebilen bir gayri maddi malvarlığı hakkıdır4 .

Markalar, tacirlere zamanla ticari itibar oluşturma imkânını sağlamaktadır5 . Ticari itibar, tüketicinin deneyimleri veya izlenimleri ile oluşabilmekte veya yok olabilmektedir. Tüketicilerin güvenle tercih ettiği bir markanın, garanti işlevi olduğu belirtilmektedir6 . Bu şekilde marka, zamanla ticari işletme için değerli bir varlık halini almaktadır. Öyle ki, marka belirli bir tanınmışlık düzeyine eriştiğinde, markanın reklam işlevi ortaya çıkmaktadır7 . Birçok işlevi olan markaların, kanunen korunması gereksinimi ortaya çıkmıştır.

Markanın düzenlendiği SMK8 ’da markanın doğrudan tanımı yapılmamıştır, ancak marka olabilecek işaretler düzenlenmiştir. Ayırt edicilik ve sicilde gösterilebilirlik şartlarına bağlı olarak; sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler, mallar veya ambalaj işaretleri, marka olarak kullanılabilmektedir (SMK m.4). SMK’nın sağladığı marka koruması, tescil yoluyla elde edilmektedir (SMK m.7).

SMK, markanın üç unsurundan bahsetmiştir. Bunlar; işaret, ayırt edicilik ve sicilde gösterilebilir olmasıdır.

İşaret, bilgi ileten ve duyular tarafından algılanabilen her şeyi kapsamaktadır9 . İşaretin tanımı SMK’da açıkça verilmemiştir. Amerikan hukukunda işaret; kelime, isim, simge, araç veya bunların birleşimi olarak açıklanmıştır (15 USC § 1127). Amerikan Yüksek Mahkemesi, “simge”nin kapsamını açığa kavuşturduğu bir kararda, anlam taşıyan her şeyin simge olabileceği kanaatine varmıştır. Buradan yola çıkan Mahkeme, renklerin, ikincil bir anlama eriştiği hallerde, yani rengin tanımlama ve ayırt etme özelliklerinin bulunduğu hallerde simge olabileceği kararına varmıştır10 .

İşaret, diğer unsurları taşıması halinde marka haline gelebilmektedir. Marka haline gelebilecek işaretler; kişi adları, kelimeler, şekiller ve üç boyutlu biçimler, harfler ve sayılar, renkler, sesler ve SMK’da yer almasa da SMKY’da yer alan hareketler olarak listenebilmektedir11 . TPMK, kokuları marka olarak tescil etmese de, öğretide kokuların marka olarak tescil edilebileceği belirtilmektedir12 . Amerikan hukukunda ise kokular marka olarak tescil edilebilmektedir. 1990 yılında, ipliğin kokusunun marka olarak kabul edildiği bir kararda, Amerikan Patent ve Marka Kurumu Temyiz Kurulu, kokuların marka olmasının önünü açmıştır13 . Amerikan Patent ve Marka Kurumu tarafından güncel olarak tescil edilen bir koku, sandaletteki sakız kokusudur14 .