AB’de Rekabet Kurumlarının Görev ve Yetkileri
Ersan GÖKMEN
Avrupa Birliği rekabet hukuku kapsamında rekabeti kısıtlayıcı eylemlerin değerlendirilmesi bu eylemlerin üye ülkeler arasındaki ticareti olumsuz yönde etkilemesi şartına bağlıdır. Bununla birlikte Avrupa Komisyonu’nun Rekabet Genel Müdürlüğü hangi vakaları kendisinin yürüteceğini, uyumlu eylem veya hakim durumu kötüye kullanma fiillerinin etkisini ve ihlalin niteliğini dikkate alarak belirlemektedir. Bu noktada ise etki ve nitelik unsurlarının irdelenmesi gerekmektedir.
Etki unsuru değerlendirmeye alınan en önemli faktördür. Uyumlu eylemler ya da hakim durumun kötüye kullanma fiillerinin etkileri, anılan fiillerin gerçekleştiği ilgili ürün ve coğrafi pazar ile doğrudan ilintilidir. Nitekim, ilgili coğrafi pazarın tek bir ülke olması ve rekabeti kısıtlayıcı etkilerin de sadece bu ülkede gerçekleşmiş olması durumunda, sözkonusu rekabet ihlalinin etkilerinin, her ne kadar teorik olarak bu ihlalin diğer Birlik üyesi ülkeleri de etkileyebileceği ileri sürülse de, sadece o Birlik ülkesini ilgilendirdiği düşünülmektedir.
Nitelik unsuru ise incelenmesi gereken ve etki unsurunun yanı sıra göz önünde bulundurulan diğer bir husustur. Rekabeti kısıtlayıcı bir eylemin niteliği, bu eylemin 81’inci veya 82’nci madde kapsamına girmesiyle bağlantılı olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, 81’inci maddenin birinci paragraf hükümlerini aynı maddenin üçüncü paragrafı uyarınca muaf kılma yetkisi sadece Komisyon’a aitti. Bunun yanı sıra daha önce sağlanmış olan bir muafiyetin kaldırılmasına ilişkin inceleme ve karar yetkileri de sadece Komisyon’un tasarrufunda bulunmaktaydı. Ancak, son düzenlemelerden sonra ulusal rekabet otoriteleri ve mahkemeler de sadece bir ülkeyi kapsayan konularda muafiyet verme yetkisi ile donatıldılar. Bu anlamda da Türkiye’nin olası bir tam üyeliğinden sonra Rekabet Kurulu’nun mevcut işlevi aynen devam edecektir. Brüksel’e muafiyet başvuruları ya da Rekabet Genel Müdürlüğü’nün soruşturma işlemleri sadece Birlik pazarının etkilendiği ölçüde gündeme gelebilecektir.
