Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Teşebbüs Birlikleri Faaliyetleri ve Bilgi Paylaşımı Üzerine Düşünceler

Gözde RUSÇUK

1. Rekabet Hukukunda Bilgi Paylaşımı

1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın (Gümrük Birliği Kararı) 32-43 maddeleri uyarınca Türkiye, Avrupa Birliği rekabet kurallarını kendi iç hukukuna entegre etmekle kalmayıp aynı zamanda, bu kuralların gelişiminde rol alan içtihat kararlarını ve diğer prensipleri de yakın şekilde takip etmek durumundadır. Bu konuyla ilgili olarak, AB Komisyonu, rakipler arasında yapılan Araştırma-Geliştirme, uzmanlaşma, ortak satın alım, ortak pazarlama, ortak standart oluşturma, çevre faaliyetleri ve benzeri konularla ilgili yatay anlaşmalara yönelik tutumunu modernize ederek değiştirme yoluna gitmektedir. Zira, Komisyon rakipler arasında mevcut işbirliğine ilişkin 1968’den beri varolan eski kuralların değişen koşullar karşısında artık tekrar ele alınması gerektiğine karar vermiştir.

Bu konuda mevcut temel prensip, rakipler arasında yapılan her sözleşmenin zararlı etkiler taşımayabileceği gerçeğidir; hatta bazı durumlarda, rakipler arasında gerçekleştirilen bilgi değişimi ve benzeri nitelikte yatay anlaşmalar ekonomik verimliliği artırarak yararlı etkiler doğurabilmektedir. Buna karşılık, tekelleşme eğilimi yaratan işbirliğine yönelik anlaşmalar ise başka özel düzenlemelere tabi olmamaları şartıyla yasaklanmıştır. Gerçekten de Ar&Ge ve Uzmanlaşmaya Dair Muafiyet Tebliği, firmaların pazar gücüne bağlı olarak başka bazı kurallar vazetmektedir. (bu da yukarıda tartışılan oligopoli konusuyla özdeşleşmektedir). Şöyle ki, belli oranda pazar payına sahip firmalar otomatik olarak muafiyet alabilmektedir. (bu oran yeni düzenlemede, yapılabilecek herhangi bir değişikliğe önlem olmak üzere esneklik payı da konularaktan %20 ile %25 arasında kararlaştırılmıştır). Buradaki pazar payı firmaların pazar güçlerinin bir göstergesi olarak ele alınmaktadır. Bundan başka, farklı oranlarda pazar payı şartını getiren düzenlemeler de mevcuttur. Anılan pazar payı oranlarını aşan firmalar için bireysel muafiyet imkanı mevcuttur ancak, bunun için tarafların, zaman ve maddi olarak kaybına neden olabilecek ve çoğu zaman Komisyon’un belli koşulların gerçekleştirilmesini taraflara şart koşacağı bildirim ve onay prosedürünü harekete geçirmeleri gerekmektedir. Bilgi paylaşımıyla ilgili olarak geçmişte mahkemeler tarafından alınan kararlarının detaylarına inmek gerekli olmamakla birlikte, Ticaret Birlikleriyle ilgili olarak alınan bazı spesifik kararlara eğilmek yararlı olacaktır. Ticaret Birliklerinin en büyük yararlarından biri, istatistiksel bilgilerin değişimidir. Komisyon, belli sınırlar içinde kalmak koşuluyla, ticaret birlikleri yoluyla firmalar arası genel bilgi paylaşımını kabul etmektedir. Rekabet hukukunun amacı, bilgi paylaşımının, pazardaki rekabeti yok ederek uyumlu veya planlı eylem yaratacak şekilde rakiplerin zararına olarak firmalar arası uyumlu davranış tarzına yol açmamasını sağlamaktır.

Avrupa Birliği Komisyonu bugüne kadar önüne gelen bilgi anlaşmalarını sınırlayıcı etkiye sahip olmaları durumunda, tereddüte mahal vermeyecek şekilde reddetmiştir. Italian Cast Glass davasında, üretici firmalar kota projeleriyle ilgili faaliyetleri izlemekle görevli Fides isimli servis işletmesine bilgi sağlamışlardır. Bunun üzerine Komisyon söz konusu firmalara para cezası verilmesine karar vermiştir. Aslında, Fides de rekabeti kısıtlayıcı nitelikteki anlaşmalardan doğan müşterek sorumluluğu oranında para cezasına tabi olabilirdi. Ancak, mevcut anlaşmaların tam anlamıyla uygulanmamış olması ve olayın kendi alanında ilk örnek kararı oluşturması sebebiyle Fides’e ceza verilmemiştir.