Birleşme ve Devralma İşlemlerinde İlgili Tarafların Tespiti

M. Fevzi TOKSOY

I. Giriş

Avrupa Birliği rekabet kuralları çerçevesinde bir birleşme devralma işlemine yönelik olarak Komisyon'a bildirim yükümlülüğünün bulunup bulunmadığının belirlenmesinde en önemli safha işlemin taraflarının tespitidir. Nitekim, ciro ve pazar payı eşikleri bu tespit neticesinde ortaya çıkan taraflardan hareket edilerek hesaplanır. Dolayısıyla, söz konusu işlemin bildirime tabi olup olmadığı da bir anlamda bu aşamadan sonra netlik kazanmaktadır.

Birleşme ve devralma işlemleri çok çeşitli şekillerde gerçekleşebilmektedir. Basit hisse devirlerinden, birden fazla teşebbüsün bir araya gelerek başka bir teşebbüsün bir kısmını devralmak üzere kurduğu ortak girişim oluşumlarına varabilecek çok taraflı ve çok safhalı işlemlerin gerçekleştirildiği görülmektedir. Ortaya çıkan değişik işlem biçimleri karşısında, işleme konu teşebbüslerin işlemin ne şekilde ve hangi taraflar esas alınarak bildirileceğine ilişkin belirsizliğe kapılmaları ve birçok vakada ise yanlış bildirimlerin yapılması neticesinde, Avrupa Birliği Komisyonu da -tamamen teşebbüslere yol gösterici nitelikte- bir bilgi notunu ilk önce 1994 yılında yayımlamıştır¹. Daha sonra ise, daha kapsamlı bir bilgi notu 1998 yılında yayımlanmıştır².

Her iki bilgi notunun (notice) amacı da 4064/89³ sayılı Topluluk Birleşme Devralma Tüzüğü'nün ("Tüzük") 1’inci ve 5’inci maddelerinde geçen "ilgili teşebbüsler" kavramını açıklamaya yönelik olarak Komisyon'un takip edeceği ilkeleri açıklamaktır. Nitekim, bu makale kapsamında esas alınacak olan 1998 tarihli Komisyon Bilgi Notu'nun giriş bölümünde de bu husus açıkça belirtilmekte ve "Komisyon'un, Bilgi Notu'ndaki prensipler doğrultusunda hareket edeceği ve bireysel vakalardaki değerlendirmeleriyle de bu prensiplerin geliştirileceği" ifade edilmektedir. Ancak, Komisyon'un görüşü ne olursa olsun, Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi'nin Komisyon'un görüş ve değerlendirmeleriyle bağlı olmadığı açıktır.