Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Grup Muafiyeti Tebliği’nde Yedek Parça Dağıtımı
Hakan ÖNCEL
Avrupa Birliği’nde yürürlüğe giren ve önümüzdeki aylarda Türkiye’de de uygulamaya alınacak olan Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin yedek parça dağıtımına ilişkin kuralları sektörde büyük değişikliklerin ortaya çıkmasına neden olacaktır.
1400/2002 sayılı Tüzük yedek parça pazarında rekabetin kısıtlanmamasını amaçlamaktadır. Bu amaca uygun olarak Tüzük ağır kısıtlamaları sıralayıp, bu hususta sağlayıcılara özellikle de araç üretici ve distribütörlerine dağıtıcılarının haklarını kısıtlamalarına ve yetkili servislerin orjinal yedek parça veya üçüncü bir teşebbüsten alınacak eşdeğer kalitede yedek parça alma haklarını ve bu parçaları tamir amacıyla kullanma haklarını kısıtlamalarına izin vermemektedir. Bundan başka, araç üreticileri yedek parça üreticilerinin orjinal yedek parça üretimlerini, ya da eşdeğer kalitedeki yedek parçaları yetkili servislere ve özel servislere satması hususunda kısıtlama getirilememektedir. Ayrıca, 1400/2002 sayılı Tüzüğe göre sağlayıcılar, dağıtıcıların ve yetkili servislerin yedek parçaları özel servislere araçların tamiri için kullanılmak üzere satma haklarını kısıtlayamamaktadır.
1400/2002 sayılı Tüzük tüketicilerin yararına olmak üzere rekabet şartlarının daha iyi hale gelmesi amacıyla “orjinal yedek parça” kavramına yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu parçalar aracın üretimi esnasında kullanılan parçalarla aynı kalitededirler. Orjinal yedek parçalar araç üreticisi tarafından üretilebildikleri gibi genel olarak araç üreticileriyle fason üretim anlaşmaları ile bağımsız parça üreticileri tarafından üretilir. Fikri mülkiyet haklarıyla korunan bu parçalar araç üreticisinin bağımsız yedek parça üreticisine verdiği teknik resimler, üretim standartları ve üretim için gerekli bilgiler doğrultusunda üretilirler Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli husus ise bağımsız parça üreticileri üretim standartları ve teknik resimlerle ilgili bilgileri araç üreticilerinin verdikleri izinler doğrultusunda alabilirler. Bu izinlerin alınma sebebi ise, üretilen bu orjinal parçaların araç üreticisinin ürettiği araçlara eklenecek olmasıdır. Ancak, araç üreticileri orjinal yedek parça üretiminde kullanılacak üretim standartlarını ve teknik resimleri tek başına geliştirmek durumunda değildir. Bu bilgiler araç üreticisi ve yedek parça üreticisi tarafından beraber oluşturulacak programlar dahilinde geliştirilebildiği gibi, yalnızca yedek parça üreticisi tarafından da geliştirilebilir.
