Dikey Kısıtlamalarda Yeniden Satış Fiyatının Tespiti ve Tavsiye Fiyatlar
Ekrem KALKAN
I. Giriş
Rekabet hukuku uygulamalarında, dikey kısıtlamaların (vertical restraints), rekabet düzenine ve genel ekonomiye, olumlu ve olumsuz etkileri olduğu kabul edilmektedir. Dikey kısıtlamalarla ilgili değerlendirmelerde bu olumlu ve olumsuz etkilerin sonucu ortaya çıkacak denge göz önünde bulundurur. Her türlü ürün ve piyasanın özelliğine göre spesifik olarak yapılması gereken bu analizlerin yanında, genel olarak, markalar arası rekabetin fazla olduğu yerlerde dikey kısıtlamaların olumsuz etkisinin görece az olacağı, öte yandan markalar arası rekabetin zayıf yaşandığı durumlarda da dikey kısıtlamaların olumsuz etkisinin önemli olacağı varsayılır. Bir başka deyişle, aynı dikey kısıtlama, piyasa yapısı ve pazar gücüne bağlı olarak farklı etkileri getirecektir.1
Ayrıca, dikey kısıtlamaya konu olan malın ara mal olması ile nihai mal olması arasındaki nitelik farkından kaynaklanan farklı analizler yapmak mümkündür. Ara mallara ilişkin kısıtlamaların, rekabet üzerinde daha az sınırlayıcı olduğu söylenebilir.
Bu çalışmada, dikey kısıtlama unsurlarından olan "yeniden satış fiyatının belirlenmesi" (YSFT) ve daha özel olarak "tavsiye fiyatlar" (recommended prices) üzerinde durulacaktır. Genel olarak, rekabet üzerindeki etkileri tartışılacak ve Avrupa Komisyonu, bazı üye ülkeler ve üçüncü ülke mevzuatlarında "tavsiye fiyatlar"ın ne şekilde ele alındığı incelenecektir. Ulaşılan sonuçlar arasında, AB Komisyonu uygulamasında, diğer ülke uygulamalarından farklı olarak "Avrupa pazarı entegrasyonu" perspektifinin yorumlarda hakim bakış açısını şekillendirdiği ve bunun sağlanmasında, değişik pazarlar arasındaki fiyat farklılıklarının arbitrajı olasılığına önem verildiği ortaya çıkmaktadır.
