Vakıf Üniversitesinin Faaliyetlerinin Durdurulması ve Garantör Üniversitenin İşlevi
La Suspension des Activités de l’Université de Fondationet la Fonction de l’Université Coordinatrice
Lale Burcu ÖNÜT
Türkiye’de vakıf üniversiteleri yükseköğretim alanında kamu hizmeti sunan kamu tüzel kişileridir. Vakıf üniversitesinin tüzel kişiliği kanunla kaldırılabilir. Ayrıca, Yükseköğretim Kurulu tarafından gerçekleştirilen denetim neticesinde vakıf üniversitesinin faaliyetleri idari işlem ile kısmen veya tamamen durdurulabilir. Mevzuatımızda, garantör üniversite kavramı tanımlanmamıştır. Bununla birlikte Yükseköğretim Kanunu ile Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinde, vakıf üniversitesinin faaliyet izninin geçici olarak durdurulması veya faaliyet izninin kaldırılması durumunda, garantör üniversitenin sahip olacağı görev ve yetkiler düzenlenmiştir. Çalışmamızın amacı, vakıf üniversitesi faaliyetlerinin durdurulmasının usul ve esasları ile faaliyetlerin kısmen veya tamamen durdurulması durumunda garantör üniversitenin işlevinin değerlendirilmesidir. Bu çerçevede öncelikle vakıf üniversitesinin hukuki statüsü incelenmekte, ardından vakıf üniversitesi faaliyetlerinin durdurulmasının usul ve esasları açıklanmakta ve son olarak vakıf üniversitesi ile garantör üniversite arasındaki ilişki değerlendirilmektedir.
Kamu Tüzel Kişisi, İdari Yaptırım, Vakıf Üniversitesi, Yükseköğretim Kurulu, Garantör Üniversite.
En Turquie, les universités de fondation sont des personnes morales de droit public qui fournissent des services publics dans le domaine de l’enseignement supérieur. L’entité juridique de l’université de fondation peut être supprimée par la loi. En outre, les activités de l’université de fondation peuvent être suspendues partiellement ou totalement par un acte administratif à la suite de contrôle mené par le Conseil de l’enseignement supérieur. Le concept d’université coordinatrice n’est pas défini dans notre législation. En revanche, les tâches et les prérogatives que l’université coordinatrice possédera en cas de suspension temporaire du permis d’activité ou de suppression du permis d’activité de l’université de fondation sont régies par la loi de l’éducation supérieure et le règlement sur les établissements supérieur de fondation. Le but de notre article est d’évaluer les procédures et les principes de la suspension des activités de l’université de fondation et la fonction de l’université coordinatrice en cas de suspension totale ou partielle des activités de l’université de fondation. Dans ce contexte, d’abord le statut juridique de l’université de fondation est examiné, puis les procédures et les principes de la suspension des activités de l’université de fondation sont expliqués, enfin la relation entre l’université de fondation et l’université coordinatrice est évaluée.
Personne Morale de Droit Public, Sanction Administrative, Université de Fondation, Conseil de l’enseignement Supérieur, Université Coordinatriceç
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu 4 Kasım 1981’de kabul edilmiştir. 1982 Anayasasında vakıflar tarafından yükseköğretim kurumları kurulabileceğine ilişkin düzenlemeye yer verilmesi üzerine, 1983 yılında 2880 sayılı Kanun ile Yükseköğretim Kanununa ilk kez vakıf üniversitelerine ilişkin hükümler eklenmiştir. İlerleyen zamanda bu hükümlerden bir kısmı değiştirilmiş, bir kısmı iptal edilmiş ve Kanuna vakıf üniversitelerine ilişkin yeni hükümler eklenmiştir. Bununla birlikte, söz konusu düzenlemede vakıf üniversiteleri kamu tüzel kişisi olarak nitelendirilmemiştir. 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda ve Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinde ise, vakıf üniversitelerinin kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu açıkça belirtilmektedir.
Yükseköğretim alanında benimsedikleri sistemler çerçevesinde Devletlerin yükseköğretim kurumlarına farklı statüler tanıyabilmesi mümkündür. Statülerine bağlı olarak yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerinin durdurulması bakımından da farklı usul ve esaslar geçerlidir. Örneğin Fransa’da Genç Diş Hekimleri ve Cerrahlar Birliği (l’Union des jeunes chirurgiens-dentistes) tarafından Uluslararası Özgür Yüksek Öğretim Merkezi (Centre libre d’enseignement supérieur international) eski ismiyle Fernando- Pessoa Üniversitesi aleyhine yapılan başvuru üzerine Toulon Yüksek Mahkemesi kurumun kapatılması yönünde karar almıştır1. Toulon Mahkemesinin kararına karşı yapılan istinaf başvurusu üzerine, Aix-en-Provence istinaf mahkemesi ise, odontoloji eğitiminin (diş hekimliği eğitimi) sonlandırılması yönünde karar vermiştir2. Nitekim, Fransa’da eğitim yasasının L.731-1. maddesinde, tıp, eczacılık, odontoloji ve ebelik eğitimi ile paramedikal eğitimin yükseköğretim ve sağlık bakanlarının ortak iznine tabi olduğu düzenlenmiştir.
Ülkemizde, vakıf üniversiteleri kanunla kamu tüzel kişisi olarak kurulmaktadır. Dolayısıyla tüzel kişilik kanunla kaldırılabilir ve vakıf üniversitesi kapatılabilir. Ülkemizde olağanüstü hal çerçevesinde 667 sayılı KHK ile de on beş vakıf üniversitesi kapatılmıştır. Üniversitenin kapatılması ile faaliyetleri tamamen durmaktadır. Faaliyetlerin yükseköğretim kurulu tarafından gerçekleştirilen denetim neticesinde kısmen veya tamamen, süreli veya süresiz olarak durdurulabilmesi de mümkündür. Yükseköğretim Kanunu ile Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinde vakıf üniversitesinin faaliyet izninin geçici olarak durdurulması veya faaliyet izninin kaldırılması durumunda garantör üniversitenin sahip olacağı görev ve yetkiler düzenlenmiştir.
