Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması

Calculation of Value Added Share Receivables

Ali Ahmet GENÇ

Edinilmiş mallara katılma rejiminde değer artış payı alacağının hesaplanması, eşlerin evlilik birliği içinde birbirlerinin malvarlığı değerlerine birden fazla kere katkı yapması ve piyasadaki dalgalanmalar sebebiyle oldukça karışıktır. Katkıya ilişkin değer garantisi de bu karışıklığı artırmaktadır. Çalışmamızda; değer artış payı alacağının hukuki niteliğine kısaca değindikten sonra talep edilebilme şartlarını inceleyeceğiz. Ardından örneklerle değer artış payı alacağının hesaplanmasını açıklamaya çalışacağız.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Değer Artış Payı Alacağı, Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması.

The calculation of value added share receivables in the regime of participating to acquired property is complicated, because of market fluctuations and contributions, that spouses do in conjugal community more than one to each others assets. Value guarantee of the contribution also increases the complication. In this Article; we are going to analyze the terms of demanding the value added share receivables after touching briefly on its legal nature. Thereafter we will try to explain the calculation of value added share receivables with some examples.

The Regime of Participating to Acquired Property, Value Added Share Receivables, Calculation of Value Added Share Receivables.

§ Giriş

Türk Medenî Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle Aile Hukuku’nun mal rejimi konusunda önemli değişlikler olmuştur. Bu değişikliklerden biri de edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerin birbirlerinin malvarlığı değerlerine yaptıkları katkının iadesini konu alan değer artış payı alacağıdır (MK m.227).

Değer artış payı, edinilmiş mallara katılma rejiminde karşımıza çıkan özel bir aile hukuku kurumudur. Zira evlilik birliğinin dayandığı ortaklık, ekonomik çıkarlar söz konusu olduğunda eşlerin birbirlerine karşı bir üçüncü kişiye davrandıkları gibi davranmalarına engel olur. Üçüncü kişilerle kurulan ilişkilerde bir karşılığa dayalı olarak yerine getirilen edimler, eşler arasında çoğu zaman bir karşılık elde etmeksizin veya az bir karşılıkla yerine getirilir. Nitekim eşlerin edimlerinin karşılığını evlilik devam ederken istemesi de kolay olmaz. Eşler üçüncü kişilere nazaran birbirinden defalarca kere bu tür edimleri yerine getirmelerini isteyebilirler. O yüzden de yapılan katkının iadesi talep edildiğinde katkının yapıldığı malvarlığının başlangıçtaki değerinin yanında sonraki değer artışlarının da dikkate alınması gerekir¹ .

Katkının değerindeki değişikliklerin istenebiliyor olması bir hesabın yapılmasını zorunlu kılar. Katkının birden fazla oluşu veya değer değişikliklerinin kiminde olumlu kiminde olumsuz olması gibi nedenler ise bu hesabı güçleştirmektedir. Biz bu çalışmada değer artış payının hukuki niteliği ve talep edilmesinin şartlarına kısaca değindikten sonra değer artış payı alacağının nasıl hesaplanması gerektiğini açıklanmaya çalışılacağız.