Meslek Kurallarında Avukatın İşi Reddetme Yükümlülüğü

Mikdad Lamih Çelik

Avukatlık Kanunu’nun 34. maddesinde avukatların meslek kurallarına uymak zorunda oldukları ve uymayanlara disiplin cezası verileceği belirtilmiştir. Meslek kurallarında yer alan avukatın işi red etme yükümlülüğü konusu aynı zamanda Avukatlık Kanunu’nun 38. maddesinde yer almakta olup kamu düzenini ilgilendirdiğinden mahkeme resen dikkate almak zorundadır.

Avukat, Meslek Kuralları, Avukatlık Kanunu, Türkiye Barolar Birliği, Disiplin Cezası.

Avukat, Türkiye Barolar Birliğince kabul olunan meslek dayanışma ve düzen gereklerine uygun davranmak zorundadır (Meslek Kuralı m.11). Serbest bir irade sonucu kabul edilen meslek kuralları, bir toplum yaşamı için vazgeçilmez olan avukatlık mesleğinin en iyi şekilde çalışmasını garanti altına alır. Bu kurallara uyulmaması avukat için bir disiplin cezasına çarptırılmakla sonuçlanır (AB Meslek Kuralı¹ m.1.2.1). Avukatlar, müvekkillerinin haklarını korurken ve adaletin gerçekleşmesine çalışırken, ulusal ve uluslararası hukukun tanıdığı insan haklarını ve temel özgürlükleri yüceltmeye çalışırlar ve hukuka ve hukukçuluk mesleğinin kabul görmüş standartlarına ve ahlaki kurallarına uygun biçimde serbestçe ve özenle hareket ederler (Havana Kuralları m.14). Avukatlar haklarını kullanırlarken, her zaman hukuka ve hukuk mesleğinin kabul görmüş standartlarına ve mesleki ahlak kurallarına uygun davranırlar (Havana Kuralları m. 23). Nitekim Avrupa Konseyi Tavsiye Kararında şöyle denmektedir: “Barolar veya avukatların oluşturdukları diğer birlikler tarafından hazırlanmış davranış kurallarında yer alan mesleki standartlara uygun davranmayan avukatlar hakkında disiplin soruşturması da dâhil olmak üzere gerektiği gibi önlemler alınmalıdır. Mesleki standartlara uygun olarak hareket eden avukatlar, herhangi bir yaptırıma veya baskıya tabi tutulmamalıdırlar veya bununla tehdit edilmemelidirler.” Buna paralel olarak Avukatlık Kanunu şu düzenlemeleri ihdas etmiştir “Avukatlar, yüklendikleri görevleri bu görevin kutsallığına yakışır bir şekilde özen, doğruluk ve onur içinde yerine getirmek ve avukatlık unvanının gerektirdiği saygı ve güvene uygun biçimde davranmak ve Türkiye Barolar Birliğince belirlenen meslek kurallarına uymakla yükümlüdürler.”(Av. K. m.34) “Stajyer ler, meslek kurallarına ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadırlar.” (Av. K m. 23) Ayrıca, “Avukatlık onuruna, düzen ve gelenekleri ile meslek kurallarına uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla, mesleki çalışmada görevlerini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlara ... disiplin cezası verileceği”(Av. K m.134) hüküm altına alınmıştır.

“Meslek kurallarının bir bölümü avukatlık yasasında gösterilmiştir. Bir bölüm meslek kuralları ise yasanın 117. maddesinin 7 no.lu bendi uyarınca Türkiye Barolar Birliğinin 8-9 Ocak 1971 tarihli IV. Genel Kurul toplantısında kabul edilmiş ve 50. maddesi hükmüne göre TBB Bülteninin 26.1.1971 tarih ve 5. sayısında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Türkiye Barolar Birliğinin ve baroların meslek kurallarını tüm avukatlara ayrı ayrı tebliğ etmesi gibi görevleri ve yükümlülükleri yoktur. Türkiye Barolar Birliği genel kurulu tutanaklarına geçen tüm barolara bildirilen ve muhtelif şekillerde kitap halinde de yayınlanan bu kuralları avukatlar bilmek zorundadır. Avukatlık yasasında bu kuralların “uyulması zorunlu” kurallar olduğu açıkça belirtildiğinden meslek kurallarına uygun davranmayan avukatlara disiplin cezası uygulanır².

“Meslek kuralları” mesleğin düzen ve geleneklerini korumak, yerleştirmek ve yasaların avukatlara yüklediği görevlerin onurlu bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Avukatlık mesleğini yapanlar avukatlık yasası ve yönetmeliği ile birlikte meslek kurallarını da iyi bilmek ve özümsemekle yükümlüdür³.